İlk çıkan ceviz ekilince kendi olur (aşı gerektirmez)
GELENEKSEL OLARAK TOHUMUN SAKLANMASI
Tahıl en yaygın biçimde ambarlarda saklanır. Ambarlar üstüne özel olarak çatı yapılmış halde dışarıda veya geleneksel mimarisi iki katlı olan evlerin alt katında yer alır. Ambarların içinde gözleri (bölmeleri) vardır. Her bir bölmeye un veya dene konabilir.
Ambarlar (hambar) kalastan geçirmeli yapılır. Genelde kapasiteleri 10-15 tonluktur. Ev içindekiler sandık gibi ve 150 yarımlık (1,5 tonluk) olur. Ancak bunların ağızları dar olduğundan pek tercih edilmezler. Ambarlara buğday doldurulduktan sonra iki parmak kalınca yaş ceviz yaprağı konur. (Nallıhan/Ankara)
Buğday ambara yerleştirilmeden önce böceklenmesin diye dibine deli incirin yaprakları serilir. (Bayramiç/Çanakkale)
Ekinin iyice kurutulduktan sonra ambara konması gerekir. Bir önceki seneden buğday kalırsa, yıkanır, kurutulur sonra yeniden ambara doldurulur. Bit olmasın diye ambarlar sıcak suyla yıkanır. (Ladik/Samsun)
Harmandan getirilen ekin önce yaygılarda serilir, kurutulur sonra akşamüzeri serinde ambarların gözlerine doldurulur. Buğday günletilmeden ambara konursa bitlenir. Ambarlara mısır ve fasulye de konabilir. Ambarlarda rutubet olmaması için hava alan tarafına tel takılır. (Pınarbaşı/Kastamonu)
Ambarda saklanan darı böceklenmesin diye altına, üstüne incir yaprağı döşenir, tuz atılır. (Köprülü Kanyon/Antalya)
Ambara konan fiğ bitlenmesin diye arasına ceviz yaprağı konur. (Sungurlu/Çorum)
Ambarların yerini bazı bölgelerde kaya oyukları, kuyular almıştır.
Orta Anadolu’nun bir sulak alan kıyısında olan yerleşimlerinde ürün, yaygın olarak zahraselesi’nde saklanmıştır. Zahra selesi 50 çinik (1 çinik buğday 7 kilo gelir) buğday kapasitelidir. Zahra selesi toprak evlerde hububatı fare gibi zararlılardan korumanın en güzel yolu olmuştur. Bu seleler 1,5 – 2 m boyunda ve kapaklı yapılmıştır. Yapımında kındıra ve topak berde kullanılmıştır. (Sultan Sazlığı/Kayseri)
Bölgede bugün artık geleneksel tipte evler yapılmadığından bu zahra selelerine de ihtiyaç kalmamış ve kullanılmaz olmuştur. Bütün sebze tohumları bez torbalarda saklanır. Kimi bölgelerde tohumlar odun külü ile karıştırılır.
Tohum torbalarının ağızları büzülür, hayatlardaki (evin giriş bölümü) çengellere takılır. (Ladik/ Samsun)
İçinde tohum olan bez torbalar ambarlara da asılabilir. (Pınarbaşı/Kastamonu)
Karnıkara (fasulye türü), börülce kabak kırığına (su kabağından elde edilen kap) konur. Çeşitli amaçlarla kullanılan kabaklar kırılıp su sızdırır hale geldiyse atılmayıp saklama kabı olarak kullanılır. (Köprülü Kanyon/Antalya)
İnanışsal Pratikler
Hızır ambara da uğrasın diye Hıdrellezde mayalanan yoğurt ambarın üstüne konur. (Ladik/Samsun)
Ambarın dibini süpürmezler, bereketi dibinde kalsın, arkası kesilmesin diye. (Ladik/Samsun)
Ambarın dibinde yarım ölçek, bir teneke bırakılır, bereketi gitmesin diye. (Ladik/Samsun)
Ekin bitince ambarın dibini süpürgeyle süpürmeyin, süpürge toplar gider derlermiş. Çorap çulu gibi bir şeyle süpürürlermiş. (Nallıhan/Ankara)
Kertikli, çizgili, yazılı gibi taşlar bereket taşı olarak görülür ve ambara mahsulün içine konursa mahsulün eksilmeyeceğine inanılır. (Köprülü Kanyon/Antalya)
Ürün bereketli olsun diye; ilkbaharda ilk gök gürlediğinde hemen ambarın kapağı açılır, üç kulvallah okunur, içine taş atılır. Bir de ambara Kurban Bayramı’nda köy odasından gelen ekmek konur, bir yıl bekler, dualı olduğu için bozulmaz, bereket getirir. (Pınarbaşı/Kastamonu)
Kaynaklar:Derleyen By EyyupK
https://www.agrifarming.in/walnut-seed-germination-period-temperature-procedure
https://www.bugday.org/blog/geleneksel-kulturumuzde-tohum-saklama/
