**SİYAH ALACA
Canlı ağırlık, bakım ve besleme şartlarına göre değişmekle birlikte ergin ineklerde 500-750, boğalarda ise 800-1000 kg dır. Vasat işletme koşullarında %3.5 yağlı 4000 kg dolayında laktasyon verimine sahiptir. Besi kabiliyeti ile et kalitesinin orta düzeyde olduğunu söylemek mümkündür.
**AVRUPA SİYAH ALACASI
Süt-et kombine verimlidir. Laktasyon verimi %3-3.5 yağlı olup, 4500 kg dolayındadır. Gerek ova, gerekse dağlık bölgelere uyum sağlayabilmekle birlikte ovada daha yüksek performans göstermektedir.
** HOLSTAİN FRİESİAN
Avrupa orijinli Siyah Alacaların süt verim yönünde sürekli olarak ve sıkı seleksiyona tabi tutulmaları sonucunda A.B.D. de elde edilmiştir. Ergin hayvanlarda canlı ağırlık dişilerde 500-600 kg , erkeklerde ise 800-900 kg dır. Diğer sütçü sığır ırklarına göre daha geç gelişme özelliğindedirler. Ortalama %3.5 yağlı 6000 kg laktasyon verim kabiliyetindedirler. Renk genelde siyah-beyaz olmakla beraber kırmızı-beyaz alaca olan safkanlarda vardır.
**İSRAİL FRİESİAN
Bugün İsrail populasyonunun yaklaşık %95 ini oluşturur. Ortalama laktasyon verimi 7500 kg dır. Sıcağa oldukça dayanıklıdır. Türkiye de miktarı çok azdır.
**JERSEY
Süt sığır ırkları içerisinde en küçük cüsseye sahip olan ırktır. Tüy rengi açık sarıdan, koyu kırmızıya kadar değişebilmektedir. Pek sık olmamakla birlikte, alacalı olanları da vardır. Ergin hayvanlarda canlı ağırlık ortalaması dişide 350-400 boğada ise 600-700 kg dır. Canlı ağırlığın az olması nedeniyle daha az yaşama payına gereksinmektedir. Deri oldukça yumuşak, ince ve elastiktir. İyi gelişmiş, kaliteli bir meme yapısı vardır. Ortalama %5-5.5 yağlı 3000 kg laktasyon verim ortalamasına sahiptir. Doğum ortalamasının düşük, cüssesinin küçük ve vücut yağının sarı renkli olması, ayrıca besi kabiliyetinin az olması nedeniyle, et üretimi açısından fazla değeri olmadığı söylenebilir.
**GUERNSEY
Renk kırmızı beyaz veya açık kahve beyaz renkte olup, deri açık sarıdır. Jerseylere oranla biraz yavaş gelişen bu ırkların canlı ağırlıkları dişilerde 500 kg , boğalarda ise 750 kg dır. Ortalama %5 yağlı 4000-5000 kg süt verebilmektedirler. Sütteki karotin miktarının yüksek oluşu, sütün sarı renkli olmasını sonuçlanmaktadır.
**AYRSHİRE
Renk kırmızı veya kahverengi beyazdır. Kahverengimsi beyaz renk daha çok boğalar için geçerlidir. Ergin hayvanlarda canlı ağırlık dişilerde 500-550 kg olup, otlama kabiliyetleri çok iyidir. Buzağı doğum ağırlığı ise 30-35 kg dır. Et üretim kabiliyetinin orta seviyede olduğu söylenebilir. Çok iyi meme şekline sahip olan bu ırk, ortalama %4.1 yağlı 5000 kg süt vermektedir.
**ANGLER
Renk kırmızı olup, Baltık Bölgesi ve Rusya’daki bazı süt sığır ırklarının meydana getirilmesinde kullanılmıştır. Ortalama %4.5 yağlı 5000 kg süt verebilen ineklerin canlı ağırlıkları 450-500 kg dolayındadır.
KOMBİNE VERİMLİ KÜLTÜR IRKLARI
****İSVİÇRE ESMERİ
En eski süt sığır ırkıdır. Renk genelde esmer olup, çok açıktan çok koyuya kadar değişebilir. Ergin hayvanlarda ortalama canlı ağırlık dişilerde 550-700. Boğalarda ise 700-900 kg kadardır. İri cüsse ve iyi kas ve kemik yapısına sahiptir. Ortalama %3.2-4.2 yağlı 3400-4000 kg laktasyon verimi vardır. Kuvvetli kas ve kemik yapısına sahip oldukları için iş verimi yönünden de yaralanılmak mümkündür. Değişik çevre şartlarına uyabilmesi, meralanma kabiliyetinin iyi oluşu ve sakin mizacı sebebi ile, bir çok ülkeye önemli miktarlarda teşekkürler cellotin forumürülmüştür.
****SİMMENTAL(FİECKVİEH)
İsviçre orijinli süt-et-iş eşit ağırlıklı olmak üzere kombine verim yönlü bir ırktır. Renk, kırmızı beyaz ve sar beyaz alaca olup, burun ucu et renginde, tırnak ve boynuzlar sarıdır. Ergin hayvanlarda canlı ağırlık dişilerde 650-850, erkeklerde ise 900-1000 kg olup, erken gelişme kabiliyetindedirler. Beside canlı ağırlık kazancı ve et kalitesi de oldukça iyidir. %3-3.4 yağlı 3800 kg dolayında süt verimi vardır. Türkiye’ye ilk defa 1969 yılında ithali gerçekleştirilmiştir.
****LONGHORN
Et-süt kombine verimli bir ırktır. Tüy rengi kırmızı-beyaz, siyah-beyaz alca veya kahverengi-beyaz alaca olabilmektedir. Canlı ağırlık ineklerde 500-600 kg, laktasyon verimleri ise 2400 kg dolayındadır.
****RED POLİ
Tüy rengi, genel olarak koyu kırmızı olup, ergin ineklerde canlı ağırlık 500-600 kg dolayındadır. Besi kabiliyeti iyi olup, laktasyonda ortalama olarak %3.6-3.7 yağlı 3500 kg süt vermektedir.
****SÜT SHORTHORN’U
Et-süt kombine verimli bir ırktır.
TÜRKİYE YERLİ SIĞIR IRKLARI
*** YERLİ KARA
Yerli karalar Türkiye sığır populasyonunun önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Yerli karaların Doğu Anadolu ve Trakya hariç tüm yurda yayılmış olduğu söylenebilir.
‘’’’’’’’’’’’’’FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ’’’’’’’’’’’;
Boynuzları ve tırnak dahil tüm vücut siyahtır. Meme küçük, siyah ve tamamen kıllarla kaplıdır. Kötü bakım ve besleme şartlarında yetiştirilen tipik Yerli karalarda canlı ağırlık 125-150 kg dır. Ancak iyi bakım ve besleme şartlarında canlı ağırlık 300-350 kg ‘a kadar çıkabilir.
‘’’’’’’’’’’’’’’VERİM ÖZELLİKLERİ’’’’’’’’’’’’’;
Oldukça yavaş gelişme özelliğine sahip olup, düveler ancak 2.5, tosunlar ise 2 yaş dolayında damızlık olarak kullanılır. Bu yerli ırk yetersiz bakım ve besleme şartlarına karşı oldukça dayanıklıdır. Ortalama 200 günlük laktasyonda 400-500 kg süt verebilmektedirler. Ancak, bakım ve besleme şartlarının iyileştirilmesi ve 3-4 generasyon süresince uygulanacak sıkı bir seleksiyonla, laktasyon süresi 258 güne, laktasyon veriminin ise 1500-2500 kg kadar ulaştığı bilinmektedir.
‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’ISLAHI’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’;
Yerli kara, doğal mera ve işletme şartlarının yetersiz olduğu bölgelerde yetiştirilen bir ırktır. Bu nedenle de, sığır besleme ve barındırma imkanı en kısıtlı olan özellikle Orta Anadolu gibi bölgelerde ıslahı oldukça zordur. Buna karşın, orta düzeyde bakım ve besleme imkanına sahip olan Karadeniz bölgesinde, Jersey ırkı ile melezlenerek, G2 ve G3 genotip düzeyinde geniş bir melez populasyon oluşturulmuştur.
***BOZ STEP SIĞIRI
Boz Stepler, Türiye sığır populasyonunun %4 ünü oluşturmaktadır.
‘’’’’’’’’’’’’ FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ’’’’’’’’’’’’’
Boz renkli olup, vücudun ön kısmı arkaya oranla, genellikle daha koyudur. Bugün saf örnekleri azlmış olan boz ırk sığırlarında sırt boyunca uzanan koyu renkli bir çizgi varsa, yerli kara genotipinin katkısı olduğu bilinmelidir. Kötü çevre şartlarına, hastalıklara dayanıklı olup, sağlam kondisyonludur. Solunum ve dolaşım sistemleri gayet iyi gelişmiştir.
‘’’’’’’’’’’’’VERİM ÖZELLİKLERİ’’’’’’’’’’’’’’’’’
Ortalama %4 yağlı 800-1000 kg laktasyon verim kabiliyetine sahip olmakla birlikte, iyi çevre şartlarında bu değer 1500-2000 kg ‘a kadar çıkabilmektedir.
*** DOĞU ANADOLU KIRMIZI SIĞIRI (D.A.K.)
Türkiye de yerli karalardan sonra en fazla yayılma alanı bulunan yerli ırk, DAK sığırıdır.
‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ’’’’’’’’’’’’’’’
Renk genelde kırmızı olmakla birlikte açık sarıdan mor kırmızıya kadar çok geniş bir varyasyon gösterir. Bazı hayvanlarda vücudun muhtelif kısımlarında görülen beyaz lekeler, HEREFORD ve SİMMENTAL genotipinin etkisi olduğunun kanıtıdır. Ergin ineklerde canlı ağırlık ortalaması 350 kg olup, 250 ile 500 kg arasında değişmektedir.
‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’VERİM ÖZELLİKLERİ’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’
Hem süt, hem de besi kabiliyeti iyi olan ve aynı zamanda iş veriminden de, yaralanılabilen bir yerli sığır ırkıdır. Özellikle meraların zengin olduğu yaz mevsiminde süt ve et veriminde artış görülür. Halk elinde %3.5-4 yağlı 1000-1200 kg, iyi bakım ve besleme şartlarında ise 2000 kg dolayında süt vermektedir.
‘’’’’’’’’’’ISLAHI’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’
DAK sığırının ıslahında ESMER, HERETFORD ve SİMMENTAL ’ l erin etkisi olduğu görülmektedir. Ancak, en büyük etki Esmer ırkına aittir. Bunun nedeni, Esmerlerin bölgeye en önce giren en fazla sayıda olan kültür ırkı olmasıdır. Bu nedenlerle, Doğu Anadolu Bölgesinde bugün geniş bir DAK*Esmer populasyonu oluşmuş durumdadır.
GÜNEY SARI KIRMIZI SIĞIRI ( G.S.K.)
Türkiye toplam sığır populasyonunun %4 ünü, G.S.K. lar oluşturmaktadır.
‘’’’’’’’’’’’’’FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ’’’’’’’’’’’’’’’’’
Vücut rengi sarının muhtelif tonlarında olup, vücudun ön kısmı arkaya oranla daha koyudur. Göz çevresinde siyah, burun ucunun üst kısmında ise, beyaza yakın sarı renkte bir halka bulunmaktadır. Vücudun alt kısmı ve meme beyaz, boynuzlar ve tırnaklar ise siyaha varabilen koyuluktadır.
‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’VERİM ÖZELLİKLERİ’’’’’’’’’’’’’’’’’’’
Süt verim ortalaması 1506 +-48,ile 3053,6 kg arsında değişmekte olup, %3.31+- .47 düzeyinde yağ oranına sahiptir. Laktasyon süresi 236+-1.3 gün ve 275,9 gün arasında değişmektedir.
Kaynaklar:cellotin.com
