Gübrelerden kendi besinimizi hazırlayabilmemiz çok önemli.
Kudret Beyin (http://www.agaclar.net) verdiği örnekler işin temelini çok güzel açıklıyor.Bu örneğe dayalı olarak Kudret Bey tarafından dağıtılan besinleri de bu örnek esas alınarak açıklama yapılırsa ileri aşama için bir adım daha atmış olacağız.
İleri aşama için öncelikle gerekenler:
malzemeleri koyabileceğiz bir dolap,
Hassas tartı yapabileceğiniz bir terazi ya da dijital bir cep terazisi (75-100 YTL civarı)
0.5-5.0-25cc lik cam pipetler (2,0-2,5 YTL / adet civarı)
5,4-7,0 arası ölçüm yapan bir PH kağıdı. (10-15 YTL civarı)
1 kg= 1000 gr = 1 000 000 mg
1 gr (gram) 1000 mg (miligram) eder.
1 ppm= 1 mg / 1 000 000 mg ppm =milyonda bir demektir(0,000001 mg)
yani 1 ppm =1 mg / 1 kg suyun özgül ağırlığı 1 gr /cm3 olduğu için
1 ppm = 1 mg / 1 litre su demektir.
1 mg =0,001 gr dır
1 gr = 0,001 kg dır
1 ppm= 1 mg / 1 000 000 mg ppm =milyonda bir demektir(0,000001 mg)
yani 1 ppm =1 mg / 1 kg suyun özgül ağırlığı 1 gr /cm3 olduğu için
1 ppm = 1 mg / 1 litre su demektir.
1 mg =0,001 gr dır
1 gr = 0,001 kg dır
1 gram 0,001 lt eder.
1 litre = 1000 mililitre
1 litre = 1000 mililitre
1 mililitre 1 gr
1 mililitre 1000 mg eder
Pp birimleri
| Kısaltma | İngilizcesi | Türkçesi |
|---|---|---|
| pph | Parts per hundred | Yüzde bir |
| ppt | Parts per thousand | Binde bir (mili) |
| ppm | Parts per million | Milyonda bir (mikro) |
| ppb | Parts per billion | Milyarda bir (nano) |
| ppt | Parts per trillion | Trilyonda bir (piko) |
| ppq | Parts per quadrillion | Katrilyonda bir (femto) |
Örnek
5000 g etanol içinde 5 mg metanol varsa metanol 1 ppm değerinde etanolün içinde bulunuyordur denir..
Ayrıca şu yol ile kolayca hesap yapılabilir;
- pph - (g çözünen/g çözelti)×
- ppm - (g çözünen/g çözelti)×
- ppb - (g çözünen/g çözelti)×
KH2PO4 Mono potasyum fosfat
KNO3 Potasyum-nitrat
KSO4 Potasyum sülfat
Ca(NO3)2 4H2O Kalsiyum nitrat
MgSO4 7H2O Magnezyum sülfat
H2SO4 Sülfürik asit
NaOH Sodyum hidroksit
H3BO3 Borik asit
FeSO4 7H2O Demir sülfat
ZnSO4 7H2O Çinko sülfat
CUSO4 7H2O Bakır sülfat
MnSO4 H2O Mangan sülfat
(NH4)6 MO7 O24 4H2O Amonyum Molibdat
Arkadaşlar bu hesap şekli temeldir. Kullanacağınız malzemenin formülünü elementlerin atom ağırlıklarını bilirseniz bu işi kendi başınıza yapabilirsiniz.
Şimdi TOPRAKSIZ TARIM da kullanılan kimyasal malzemelerin isimleri formülleri içerikleri ve miktarları.
kısa adı: adı: formülü içeriği ve %miktarları (gerekli olan)
MKP Mono potasyum fosfat KH2PO4 K %28 P %22
Potasyum nitrat K NO3 K %38 N %13
Kalsiyum nitrat Ca(NO3)2 +4H2O Ca %16 N %11
Magnezyum Sülfat MgSo4+7H2O Mg %9 S13
Amonyum Nitrat NH4NO3 N%34
Nitrik Asit NHO3 N %22.23 %100saf
DKP Di potasyumfosfat K2HPO4 K%44 P %17
MAP Mono Amonyum Fosfat NH4H2PO4 P %26 N %12
DAP Di Amonyum Fosfat (NH4)2HPO4 P %23 N %21
DKP Di Potasyum Fosfat K2HPO4 K %44 P %17
Fosforik Asit H3PO4 P %31,6 % 100 saf
Potasyum Klörür KCL K%52
Potasyum Sülfat K2SO4 K %44 S %18
Kalsiyum Klörür CaCL2 Ca%36 CI%63
Amonyum Sülfat ( NH4)2SO4 N %21 S %24
Besin eriyiklerinin konsantranyonu ppm olarak ifade edilir. ppm milyonda bir ifadesinin karşılığıdır.
Mesela bir milyon litre suyun içindeki bir litre alkol demektir.
Mesela Bir milyon gram suyun içindeki bir gram şeker demektir.
Mesela Bir litre su içindeki Bir Mg tuz demektir.
İşte tartının hassasiyeti burada kendini hissettiriyor. Besin eriğindeki örneğin molibden elementinin konsantrasyonunun 0,01 ile 0,05 ppm arasında olması istediğimizde tabiiki çok hassas ölçümler gerekiyor.
İşte arkadaşlar bu hassas ölçümleri yapabilmemiz için on-onbeş adet temiz petşişe temin etmeliyiz. Bu şişelerin hepsine birer etiket yapıştıracağız.
Besin eriyiklerinin en önemli özelliği PH ve EC dir. Bütün formüller birbirilerine benzerler. Formülü şöyle dizayn ediyoruz.
Azot.Fosfor.Potasyum.Kalsiyum.Magnezyum.Kükürt.Klo r. Bor.Mangan.Demir.Çinko.Bakır.Molibden.
N----P----K--Ca----Mg----S----Cl----B----Mn----Fe----Zn----Cu----Mo
__________________________________________________ _______________
Makro elementler Minör elementler Micro elementler (İz elementler)
Besin eriyiği hazırlarken hesaplıyacağımız elementler bunlardır. pH bu elemetleri içeren kimyasal malzemeleri suya karıştırdığımızda suda hidrojen iyoları açığa çıkıyor yani serbest olarak suda dolaşıyorlar. Ne kadar çok hidrojen iyonu açığa çıkarsa su okadar asit özelliği kazanıyor. Eğer serbest halde hidrojen yok ise bu suya NÖTR Su diyoruz.
Suya karıştırdığımız bu kimyasal malzemeler hidrojen yaydıkları gibi hidroksilde yayabiliyorlar. Ancak HİDROJEN ( H ) ve HİDROKSİL ( OH ) Birbirlerine zıttırlar.
İkisi birden aynı yerde olamazlar. Karşılaştıklarında su meydana getirerek birbirlerini yok ederler.
Örneğin: H + OH = H2O HİDROJEN + HİDROKSİL = SU
ÖRNEK: 10 Hidrojen + 9 Hidroksil = 9 Adet su malekülü meydana gelir fakat 1 adet hidrojen açıkta kalmıştır ve suyu asitlendirmiştir.
9 Hidrojen + 10 hidroksil = 9 Adet su malekülü meydana gelir fakat 1 adet hidroksil açıkta kalmıştır buda suyu kalevileştirmiştir (Bazikleştirmiştir).
ASİT____________NÖTR_____________KALEVİ (BAZ)
0_______________7_________________14
PH denilen bu durumu ölçmek için çeşitli kimyasal yollar, pH ölçü çihazları olduğu gibi bizim kullanacağımız pH indikatör kağıtları da vardır. 2 -3 cm kadar bu kağıttan koparır hazırladığımız besin eriyiğine değdiririz ıslanan kısım renk değiştirir, kutunun üzerinde bir renk skala tablosu vardır, ıslanmış kısım hangi rengi tutuyorsa pH o kadardır.
Diyelimki biz pH'ın 6 olmasını istiyoruz fakat eriyiğin pH'ı 4 ne yapmamız gerekiyor (Su bizim istediğimizden daha fazla asitli olduğu yani serbest hidrojeni fazla olduğu için) hidroksil ilave etmemiz gerekiyor. Eğer eriyiğin pH'ı 8 olsa idi ( Yani eriyikteki hidroksiller fazla olsa idi) ve yine pH'ı 6 ya ayarlamak istese idik bu sefer Hidrojen iyonları ilave ederek (OH) iyonu sayısını düşürecektik.
PH ayarlamak için kullanılan Hidrojen ve hidroksile gelince çok basit, 2 adet şişemiz var birinde sulandırılmış sülfirik asit, nitrik asit veya fosforik asit, diğerinde sulandırılmış Sodyum Hidroksit.
Sevgili Deniz Akvaryumu hatırlarsanız ilk başlarda 10-15 şişe lazım demiştik işte ikisinin yeri burası. Asit ve Baz şişeleri.
Besin eriyiğinin en büyük özelliği hatta İçeriğinden daha önemlisi ( pH ) değeri ve ( EC) dir, yani İLETKEN'liği.
pH tan yeteri kadar bahsettik umarım EC ye gelince;
Hiç şöyle bir olaya şahit oldunuzmu acaba; hani evlerimizde kahve pişirmek icin elektrikli basit cezveler var, plastik kaşıkla karıştırılan metal kaşık sokulursa insanı çarpan.
Kahveyi musluk suyuyla yaparsanız diyelimki 5-6 dakikada kaynatırsınız. Eğer şişe suyu kullanırsanız bu süre 10-15 dakikayı bulur, işte bu olayın sebebi kullandığınız suyun iletkenliğidir. SU elektriği ne kadar çok iletirse, suyun direnci nekadar az ise o kadar çabuk ısınır. Su elektriği ne kadar az iletirse yani suyun direnci ne kadar çok ise o kadar geç ısınır.
Bu olay sudaki kimyasal tuzların fazlalığına veya azlığına bağlıdır. Fazla detaylara girmeden şunu söyliyelimki sudaki tuz miktarı (kimyasal madde) ne kadar çok ise EC değeri okadar yüksektir nekadar az ise o kadar düşüktür,
Amatörce işe başlıyabilmek için
Mono potasyum fosfat,
Potasyum Nitrat,
Kalsiyum Nitrat,
Magnezyum Sülfat yeterli diye biliriz.
İz elementler içinde
Borik asit,
Demir sülfat,
Bakır sülfat,
Çinko Sülfat,
Mangan Sülfat.
Amonyum Molibdat veya Sodyum Molibdat.
Eğer bu malzemeleri temin edebilirseniz birçok formülü gerçekleştire bilirsiniz.
BİR ÖRNEK----------
Bir numaralı etikete,
100 gram /litre Magnezyum Nitrat
9 Mg /ml Magnezyum
10 Mg/ml Azot
iki numaralı etikete,
100gram /litre Kalsiyum nitrat
16 mg /litre Kalsiyum
11 mg /ml Azot
Üç numaralı etikete.
100 gr/litre Potasyum Sülfat
44 mg /ml Potasyum
18 mg /ml Kükürt
Dört numaralı etikete,
100 gr/litre Mono potasyum Fosfat
28 mg /ml Potasyum
22 mg /ml Fosfor
Beş numaralı etikete,
10 gr /litre Demir Sülfat
2 mg /ml Demir
Altı numaralı etilete10 gr /litre Mangan Sülfat
3,2 mg /ml mangan
Yedi numaralı etikete,10 gr /litre Borik Asit
1,8 mg/ml bor
Sekiz numaralı etikete,
5 gr /litre Bakır Sülfat
1,25 mg /ml Bakır
Dokuz numaralı etikete,
5 gr /litre Çinko Sülfat
1,1 mg /ml Çinko
On numaralı etikete,1 gr /litre Amonyum Molibdat
0,54 mg /ml Molibden
-Hazırlamış olduğumuz şişelere tam bir litre su koyarak asetat kalemi ile işaretliyelim.
-Şişeleri boşaltalım,
-Plastik bir huniyi şişenin ağzına geçirin.
-Tartığımız kimyasal malzeyi huninin içine dökün,caydanlıkta ısıttığınız içme suyunu (şişe suyu)huniye dökerek malzemenin şişeye inmesini sağlayın ve şişenin en çok 3/4 ünü doldurun.
-Huniyi cıkarın şişe kapağını kapatın.şişeyi calkalıyarak malzemenin iyice erimesini sağlayın.
-Eridiğinden emin olunca soğuk içme suyu ile işaretlediğiniz yere kadar doldurunuz.
Yani malzeme+su hacmini bir litreye tamamlayınız.Bu işleme lütfen özen gösteriniz.
-Bütün eriyiklerimizi hazırladığımıza göre gelin bir tatbikat yapalım.
Bir şişeye 1/2 litre kadar su koyalım. Bu su musluk suyu olsun .
Sırası ile 1-2-3-4 nolu şişelerden 5 ml lik pipetle birer pipet
5-6-7-8-9-10 numaralı şişelerden 0,5ml lik pipetle birer pipet eriyik koyalım ve daha önce işaretlediğimiz yere kadar,yani bir litreye tamamlıyalım.
hazırlamış olduğumuz eriyiğin besin formülünü bulalım.
1.şişeden 5*9=45 ppmMagnezyum 5*10=50 ppm Azot
2.şişeden 5*16=80 ppm Calsiyum 5*11=55 ppm Azot
3.şişeden 5*44=220 ppm Potasyum 5*18=90 ppm Kükürt
4.şişeden 5*28=140 ppmPotasyum 5*22=110 ppm Fosfor
Bunları toplarsak
Azot 105 ppm
Fosfor 110 ppm
Potasyum 360 ppm
Kalsiyum 80 ppm
Magnezyum 45 ppm
Kükürt 90 ppm
5.şişeden 0,5*2 =1 ppm Demir
6.şişeden 0,5*3,2= 1,6ppm Mangan
7.şişeden 0,5*1,8=0,9ppm Bor
8.şişeden 0,5*1,25=0,625 ppm Bakır
9.şişeden 0,5*1,1 =0,55 ppm Çinko
10.şişeden 0,5*0,54=0,27 ppm Molibden
şöyle bir domates reçetesini ilk başlarda anlatılan stok eriyiklerle hazırlıyalım.
Şöyle bir hatırlatma yapmak iatiyorum.her reçete yukarıda örnek olarak verilen sadece 4 adet stok ile hazırlanamaz. Örneğin vereceğim reçeteyi hazırlıya bilmek için 5. şişe olarak
100gram K2SO4 (potasyum Sülfat )eritilmiş bir stoğa daha ihyiyaç var.
Domates,
N 118 PPm
P 55 PPm
K 300 PPm
Ca 140 PPm
Mg 30 PPm
S 112 PPm
Bu reçeteyi hazırlamak için:
(10 litrelik bir kaba)
14 cc Potasyum Nitrat
31 cc Magnezyum Sülfat
25 cc Mono potasyum fosfat
39cc Potasyum Sülfat
stoklarından koymamız lazım
Sıra geldi Mikro besinlere:
Borik asit şişesinden 7 ml
Bakır Sülfat şişesinden 1 ml
Demir Sülfat şişesinden12 ml
Mangan Sülfat şişesinden1,6 ml
Çinko Sülfat şişesinden 4,5 ml
Amonyum Molibdat şişesinden 0,2 ml
koyduktan sonra su şişemizi ilk durumuna kadar doldurunuz. Böylece besin eriyiğimiz hazırlanmış oldu
normal şehir şebeke suyu ile hazırlandığında Ph 6,5 EC 1,75 olan bir eriyiktir
Kaynak:Derleyen By Eyyupk
