Akvaryum
Tamponlama sisteminizi toplam sertliği ölçerek belirleyebilirsiniz. Değeriniz 4 ile 6 dH yada üstünde ise tankınızda PH değerini sabit tutacak tamponlama sisteminiz yeterlidir denilebilir. Eğer değeriniz 4 dH ın altında ise muhtemelen PH değeriniz düşecektir. Yüksek PH değerleri için dh ( toplam sertlik ) 6 ile 12 değerleri arasında olmalıdır. Çoğu aquarist sudaki karbonat ve kalsiyum miktarını öğrenmek için karbonat sertliğini ölçer. Aynı zamanda bu test sistemin tampon seviyesinin de test edilmesine yarar. Test sonrasında çıkan sonuçlar eğer 75 - 100 mg/lt ise tamponlama genel olarak akvaryumlar için yeterli düzeyde denilebilir. Eğer test sonucunuz 100-200 mg/lt ise PH değerinizin yükseleceğini ummalısınız.
Şansınız varsa suyunuzda çözünmüş durumda mineraleriniz PH ın stabil kalmasını sağlayabilir. Bu mineraller suda toplam sertliği inşaa ederler. Akvaryumunuzda PH ınızı toplam sertlik parametresi ile kontrol etmiyor iseniz geçmişte yaşanan PH değişiminin miktarını belirleyemezsiniz. Anca toplam sertliği ölçerek PH üzerinde oynama yaptıktan sonra değerin sabit kalacağından emin olabilirsiniz. Bazı doğal süreçler örneğin balıkların solunumu dışkıların bozunması suda tampon görevi gören bikarbonatları nötralize edebilir. Aquarist tampon sistemini korumak ve toplam sertliği yukarı çekmek için düzenli su değişimleri ve bakım ile gerçekleştirebilir. Rutin akvaryum bakımları aksatıldığında kumda ve filtre süngerinde biriken artıklar fosfat oranının artmasına yol açar. Serbest fosfat iyonları ise kalkerli tamponlama metaryallerini başlayarak akvaryumda kalsiyum oranını düşürürler böylece suyun PH dengesini sabit tutmak zorlaşır. Bu yüzden filtre temizliği ve kum yüzeyinin sifonlaması çok önemlidir.
Peki balığınız için çok özel PH değerlerini nasıl sağlayacağız? Çeşme suyunun PH değerinin yukarı çekilmesi için bir çok ürün bulunmaktadır. Aynı zamanda ayarlama yapabilmeniz için PH düşürücü ürünlered ihtiyacınız olacak. Eğer PH `ı yüksek seviyelerde stabil olarak tutmak isterseniz mercan kırığı kullanmanız gerekir. Kırık mercanınızı mevcut kumunuzun altına serebilirisiniz. Yaklaıyk 25litre suya 0.5 Kg mercan kırığı ile PH değerinizi 7.6 da tutabilirsiniz. Bazı aquaristler ise dış filtreye bu malzemeyi koymayı tercih ederler. Bu yöntem ile çok büyük miktarlarda mercan kırığı kullanılamadığı için sadece PH ın ufak ayarlamalarında kullanılabilir. Eğer bu yöntemleri kullanmak istemiyorsanız marketlerde satılan PH düşürücü ve yükselticilerden edinmeniz gerekmektedir. Ancak bu yöntemler suyun sertliğini çok çabuk değiştireceğinden uzman biri tarafından kullanılmıyorsa çok tehlikeldirler. Yüksek Ph için birçok çeşme suyu herhangi bir ayarlama gerektirmez ama yinede mercan kırığı kullanılarak akvaryumun tampon sistemine yardım ederek PH ın yüksek seviyede tutunmasını sağlayabiliriz.
PH değerini düşürmek ise daha hassas bir iştir. Sadece PH düşürücü eklemek işe yaramayacaktır. Siz PH düşürücü ekleseniz bile kısa sürede tamponlama sistemi PH ı eski seviyesine geri döndürecektir. Bu yüzden sudaki tamponlama iyonlarının uzaklaştırılması gerekmektedir. Bunun yapmanın en kolay yolu ise bir su arıtım cihazı edinmektir. Bahsi geçen ünite suyun iyonlarını reçine ile değiş tokuşa uğratır, sonuçta çıkan su tamponlama yeteneğine sahip tuzdan ve minerallerden arınmıştır. Piyasada akvaryum için geliştirilmiş birçok arıtım cihazları bulunmaktadır. Bu metod sadece suyun PH' ının ve tamponlama sisteminin düşürülmesi için kullanılabilir. Bazı aquaristler dış filtrelerinde yada kumun altında peat kullanarak suyu yumuşatırlar, bu da etkin bir çözümdür ancak biraz karışık bir süreçtir, ama sonuçları zor tahmin edilebilir ve tecrübesiz kullanıcılara uygun değildir.
Son olarak Aquaristlerin ancak % 5 suyun PH değerleri ile oynarlar, birçok aquarist ise çeşme suyunun PH değerini yeterli bulur. Akvaryumuzda yapacağınız rutin bakımlar PH değerinizin kararlı yapıda olmasını sağlayacaktır. Kararlı PH ise balık sağlığı için çok önemlidir.
Toprak
Mevcut bahçe topraklarına sürekli organik atıklar, kompost ekleyerek (sıcak kompost)veya bahçe içerisinde kompost (soğuk kompost) oluşturarak Ph seviyesini belli bir düzeyde tutmak mümkün.
Gelgelelim çok düşük Ph gerektiren bitkilerimiz ne olacak? Hadi saksıda ise düşük Ph içeren torf, turba yosunu vb. maddelerle işimizi bir süreliğine hallettik. Hala sorun çözülmüş değil, çünkü bu seviye bir süre sonra yükselecek. Bahçe toprağında bu tür bitki yetiştirmeye kalksak ne yapacağız?
Kullandığımız şebeke suyu bitkiler için oldukça kötü kalitede bir su. Kaldı ki Ph seviyesinin yükselmesinde en önemli faktörlerden biri. Hepimiz bahçelerimize kuyu açamayacağımıza göre yağmur suyu toplamaktan başka çare kalmıyor. Onu da ne kadar toplayabileceğiz?
Sert suya ne sebep olur?
Yağmur suyu kireçtaşına ya da mineral bakımından zengin toprağa sızarsa çözünür:
kalsiyum + magnezyum = toplam sertlik (GH)
ve
karbonat + hidrojen karbonat = karbonat sertliği (KH)
Asidik ve bazik suyun oluşması
Suyun asidlik ve bazlık derecesi pH değeri ile ifade edilir. Su asidik oldukça pH değeri düşer. Diğer taraftan, suyun bazlık derecesinin yükselmesi pH değerini yükseltir. pH değeri 0’dan (kuvvetli asidik) 14’e (kuvvetli bazik) kadar uzanır. Nötr suyun pH değeri 7.0’dır. Musluk suyunun pH derecesi, içme suyunuz hazırlanırken şehrinizin sular idaresi tarafından ayarlanır. Normalde musluk suyunun pH değeri (7.5 – 8.5).zayıf bazik Asidik su, su borularına zarar verir.
Yağmur suyu genellikle asidiktir, pH değeri 5.0'ın altındadır. Çoğunlukla, son derece asidik olan 3.5 pH değerini de gösterir. Yağmur suyu turba içeren topraktan sızarsa, hümik asitleri ve mevcut olan asitleri ayrıştırır. Bu alandan gelen kuyu suyu kesinlikle asidik olacaktır. Bunun aksine, yağmur suyu kireçtaşını yoğun bir şekilde içeren toprağa sızdığı zaman, su içinde bulunan asidik maddeler kireç taşı tarafından tutulur böylece su sert ve bazik hale gelir.
Fazla asidik ya da fazla bazik olan aşırı pH değerleri bitkiler için zararlıdır.
Toprağın pH değerinin azaltılması için birçok kimyasal madde bulunmasına rağmen en emniyetli ve en etkili ve ucuz bir şekilde toprağın pH değerini azaltan madde çok ince öğütülerek suda erir (ıslanabilir) hale getirilmiş olan toz sarı kükürttür. Kullanma kolaylığı olarak granül hale getirilmiş kükürt etkili değildir. Toz kükürdün etkinliği toprak sıcaklığına (+ 10-30oC), topraktaki yeterli rutubete, toprak havasına (oksijene) ve topraktaki kükürt bakterisi miktar ve cinsine bağlıdır. Şartların iyi olması durumunda birkaç ay içinde toprağın pH değerinde beklenen pH değeri azalması görülür. Kükürdün uygulama zamanı olarak sonbahar ayları en uygun zamandır. Yeni zeytin tesisi yapılacak alanlarda tüm alana ve hatta yeni tesis yapılmış olanlarda da tüm sıra aralarına serpme olarak uygulanmalı, büyük ve verime yatmış ağaçlarda ise ağaçların taç izdüşümü ve kılcal kök dağılımı dikkate alınarak bant halinde uygulanan toz kükürt toprağın 15-20 cm kadar derinliğe karıştırılmalıdır.
Toprağın yüzeyine uygulayıp toprakta karıştırılmadan bırakılan kükürtte güneş enerjisi ile ve rüzgar ile kükürt kaybının meydana gelmesinin yanında fazla sıcaklarda oluşan kükürt dioksit gazı (SO2) ağaçlarda yaprak dökmesine de neden olabilir. Kükürdün toprağa karıştırılması ile toprakta meydana gelen bakteri faaliyetleri sonucunda oluşan enzimatik reaksiyonların kimyasal işlemleri basitleştirilerek aşağıda gösterilmiştir
Toprağa uygulanacak kükürt miktarı toprağın bünyesine ve uygulama şekline göre değişmektedir. Ortalama olarak bir dekarlık bir alanın 20 cm kadar kalınlığındaki pH değerinin azaltılması için uygulanacak miktarlar toprak bünyesine ve uygulama şekline (bant) göre Tablo 3’te verilmiştir. Toprağın pH değerinin bir birimden daha fazla azaltılması ve toprak kalınlığının değişmesi veya artması durumda kullanılacak kükürt miktarında da değişiklik yapılmalıdır.
Tablo 4. Granül ve Toz Kükürdün Toprak PH Değerine Etkisi
PH'ı 8, 8.5 lardan 6.5 lara düşürmek için kükürt ve sürekli kükürtlü gübreler (amonyum sülfat gibi), PH'ı 4-5'lerden 6.5 lara yükseltmek için sürekli kireçli gübreler (26'lik kalsiyum sülfat gibi) ile ayrıca tarım kireci (Barkisan) kullanılır..
PH'ı 5 olan bir toprağa üre verilmez..
PH'ı 8 olan bir toprağa da kalsiyumlu gübre verilmez
