Bitkilerdeki dokular bitkilere göre bir takım farklılıklar gösterir. Bitkilerin yaşam ortamındaki çevresel koşullar gelişmişliği ait olduğu dokularda farklılaşmaların oluşmasına neden olur.
ÖRNEK: Kurak bölge bitkisinde
1-Gövde kısa ve kalın.
2-Kök çok gelişmiş.
3-Yaprak kalın ve küçük yüzeyli.
4-Gözenek (stoma) az ve derinde.
5-Yaprak yüzeyi terlemeyi önleyen fazla ışığı engelleyen tüylerle çevrilidir.
Epidermisin dış çeperi daha kalındır.
6-Kutiküla Kalınlaşmıştır.
Monokotil ve Dikotil Canlıların Karşılaştırılması.
Organ-Yapı Monokotil Dikotil
Kök : Saçak Kazık
Yaprak : Perdeli damar Ağsı damar
Tohum : Tek çenek Çift çenek
İletim demeti : Dağınık (Kapalı) Düzenli sıralanış
Meristem doku : Pirimer meristem Pirimer ve sekonder meristem var
Büyüme : Boyca Boyca ve ence
Bitkilerde Analoji : Farklı orijine sahip yapıların :-):-):-):-)morfozla aynı işi yapabilecek karakterlerle donanması.
Çiçeksiz bitkilerde = Rizoid ler , Parazit bitkilerde = Haustorium-emeçler ,Yüksek bitkilerde = Kökler
Bitkilerde homoloji : Yaprak = Stamen = Karpeller : Bunların kökenleri aynı ancak farklı görevleri gerçekleştirmek için :-):-):-):-)morfozla morfoloji ,histolojik ve anatomik farklılıklar gösterir.
A-Kök :
İlk kök sistemi eğreltilerde görülür. Karayosunlarındaki rizoid ler kök görevi üstlenen analog yapılardır.
Kökün Temel Özellikleri:
1-Su ve mineral alınmasına organize olmuştur.
2-Yer çekimine pozitif tropizma yaparlar.
3-Yaprak taşımazlar.
4-Klorofil içermezler.
5-Epidermis i ince çeperlidir.
6-Stoma ve tüy :-):-):-):-)morfozları taşımaz.
7-Epidermis ten emici tüyler oluşur ve büyük tek koful taşırlar.
8-Dış çeperde (epidermis) kütikula bulunmaz.
Kök :-):-):-):-)morfozları :
1-Depo Kökler : Şişkin ve depo organı özelliğinde olup besin depolar. ÖRN: Havuçta nişasta , Pancarda şeker birikir.
2-Tutunma Kökleri : Duvar ve diğer cisimlere tutunmada rol oynarlar. Haptotropik (dokunmaya yönelme) tepki verirler. ÖRN
uvar sarmaşığı.3-Destek Kök : Bataklık ortamlarda yaşayan bitkilerde gevşek zemine tutunmak için yanal uzanan ekstra köklerdir.
4-Diken Kök : Koruma yeteneğini artıran özelliktir.
5- Özümleme Kökleri : Kloroplast taşıyan bu hava kökleri fotosentezde yaparlar. ÖRN : Orkideler
6- Havalandırma Kökleri : Yeterli oksijen içermeyen bataklık ve sulak ortam bitkilerinde negatif jeotropizm gösteren kökler toprak ve su üstüne çıkarak O2 alınımında rol oynarlar. ÖRN: Mangrove , Metroxylan hurmalarında.
7-Sömürme Kökleri : Parazit bitkilerde kökler diğer(Konukçu) bitkinin dokularına girebilecek emeçler haline dönüşmüştür. ÖRN: Ökse otu
8-Gövde teşkil eden kökler: Kökler yan tomurcuklar vererek yeni bitkiler oluştururlar. ÖRN: Yabanıl otlar.
Önemli notlar:
1-Depo kök ve gövde oluşturan kökler vegetatif üreme gerçekleştirirler.
2-Havalandırma kökleri negatif jeotropizm gösterirler.
3-Yabanıl otlarla mücadelenin zorluğu gövde teşkil eden kökler bulundurmasındandır.
4-Su ortamında yaşayan ve bütün yüzeyi ile su alabilen bitkilerde kök bulunmaz.
B-Gövde:
İlkse gövde oluşumu karayosunlarında görülür İletim demetlerine sahip gövde eğreltilerde görülür. Ancak gerçek gövde oluşumu çiçekli bitkilerde görülür.
Gövdeyi kökten ayıran özellikler:
1-Yaprak taşırlar.
2-Hem uçtan hemde intekalar büyür.
3-Lentisel , stoma , hidatot gibi madde alış verişinde görev alan yapılar taşırlar.
4-Negatif jeotropizma gösterirler.
Gövde morfozları:
1-Depo gövdeler: Genellikle toprak altında bulunurlar. Toprak üstüne yapraklar toprak altına ise kökler oluştururlar. Organik madde depo ederler. ÖRN: Patates
2-Sülük gövde: Gövdeden ayrılan yan dallar sülük gibi tutunma işlevini görmek için farklılaşmıştır. bitkinin diğer cisimlere tutunup destek almasını sağlarlar. ÖRN:Asma
3-Yapraksı özümleme kökleri: Kurak ortam bitkilerinde dumura uğrayan yaprakların görevini gövde üstlenir ve özümleme yaparlar. ÖRN:Kuşkonmaz , Zambak
4-Diken gövde: Gövdeden çıkan yan dallar diken şeklini alarak koruma işini üstlenir .ÖRN: Ahududu
C-Yaprak:
Yaprak morfozları:
1-Besleyici yapraklar: Kısa , kalın , renksizdir. Besin depolarlar.
ÖRN:Soğan
2-Diken yapraklar: Çöl ortamında terlemenin azaltılması ve korunma gibi yaşamsal adaptasyonları olan bitkilerde görülür .
ÖRN: Devedikeni
3-Sülük yapraklar: Zayıf gövdeli bazı bitkilerde başka cisimlerden destek almak amacı ile yapraklar sülük halini almıştır.
ÖRN: Bezelye
4-Su depo yaprakları: Kurak ortamlarda yaşayan bazı bitkilerde yapraklar su depolamak için özelleşmiştir.
ÖRN: Makas otu
5-Kapan (Tuzak) yapraklar: İnsektivor bitkilerde yapraklar böcek kapanı haline dönüşmüştür. Bu sayede bitkiler azot ihtiyacını yakaladıkları böcekleri sindirerek karşılarlar.
ÖRN: Drosera, Nephentes, Dionea
1-Su ve bataklık bitkilerinin yapraklarında bulunur.
2-İki kilit hücresi bulunur ancak açıklık hücreler tarafından kontrol edilemez.
3-Odun boruları ile bağlantılıdırlar.
4-Fazla suyun sıvı halde dışa atılımını sağlarlar.
5-Bitkilerde boşaltıma yardımcı yapılardır.
1) Epidermisin salgısı olarak meydana gelir.
2) Kalınlığı bitkinin su kayıbına toleransına bağlı olarak değişir.(Sulak ortam bitkilerinde incedir.)
3) Canlı ve nazik olan alt dokulardaki hücreleri fiziksel , kimyasal , biyolojik olumsuzluklara karşı korur.
4) Su kayıbını önleyici görev üstlenir.(Azda olsa transpirasyonla su kaybı vardır .)
5) Stoma hücrelerinde bulunmaz.
