Tohumdan Fide yetiştirmenin önemli bileşenlerinden biri de iyi zamanlama yapmaktır.Fideleriniz tarlaya ekim zamanı geldiğinde elinizde hazır olmalıdır. Fideler ne çok cılız ve küçük ne de haddinden fazla büyümüş olmalıdır. Fidelerinizi bu vakite tam gelişmiş olarak denk getirmek için bulunduğunuz bölgenin iklim şartlarını bilmeniz gerekir. Ben hesaplamayı Marmara Bölgesinin kuzey batısı yani Trakya için nasıl yaptığımı anlatacağım. Sizde burdan yola çıkarak kendi bölgenize göre çok kolay hesaplayacaksınız.
Öncelikle bölgenizdeki ilkbahar son don tarihini bilmeniz gerekiyor. Biz Trakyada son don tarihi olarak Mayıs ayının ilk haftasını baz alıyoruz. Eskiler Hıdrellez kutlamasını yani 5-6 Mayıs tarihini son don tarihi kabul ederler.Bu tarihten itibaren fideleri tarlaya dikerler. Bu tarih fide yetiştirilip tarlaya ekilen tohumlar için geçerlidir. Direk tarlaya ekim yapılan tohumlar daha önce ekilebilirler. Bunların bazıları yazının sonundaki tabloda var.
Fideler tohumların çimlenmesinden itibaren yaklaşık 45 – 50 günde tarlaya ekilecek hale gelirler. Bu ortalama bir süredir. Bazı tohumlar daha erken bazıları daha geç çimlenir. Bazıları da büyümek için diğerlerinden daha fazla ısıya ihtiyaç duyar bu yüzden ortam sıcaklığı düşükse daha yavaş büyürler.Bu durumda Mayıs başından yaklaşık 45 gün geriye giderseniz Mart ortasına gelirsiniz. Bir 15 günde büyüme ve çimlenmedeki farklılıklar için eklerseniz Mart ayının ilk günleri veya şubat ayının son haftası bizim için ideal tarih olarak ortaya çıkar.
Sizlerde bulunduğunuz bölgedeki son don tarihlerine göre yani ilkbahar geç don tarihlerine göre bu şekilde hesabınızı yapabilirsiniz.Fazla sıcak isteyen geç büyüyen fideler için örneğin ” Biber ” , daha sıcak ve korunaklı ortamda dikim yaparak bu tarihi biraz daha öne çekebilirsiniz. Yani vakti geldiğinde tarlaya daha iri daha ele gelir fideler dikebilmek için biber tohumlarını Şubatın 20 si gibi bir tarihte ekebilirsiniz.
Küçük bir liste yapacak olursak lazım olan ana malzemeler ;
- Torf yada bahçemizde önceden hazırladığımız elenmiş kompost.
- Perlit veya Vermikülit. ( yada her ikiside)
- İnce elenmiş çiftlik gübresi. ( Tercihen solucan gübresi )
- İlk ekim için plastik veya tahta kasalar.
- Şaşırtma için fide poşeti, plastik bardak, Viyol yada küçük saksılar.
- Etiketleme için sudan etkilenmeyen markör kalem yada sabit kalem.
- Plastik veya tahta etiket çubukları.
- Plastik süzgeç
- Torf karışımını hazırlamak için plastik kova veya plastik leğen
- Torf karışımımızı kasalara bastırmak için boyacı mala’ sı ( şart değil elle yada altı düz herhangi bir şeyle yapabilirsiniz )
Şaşırtma Zamanı
Fidelerin ilk yaprakları çıkıp ( kotiledon yaprakları ) bunlar yere paralel hale gelince fidelerimiz için şaşırtma zamanı gelmiş oluyor. Ben bu yapraklar yere paralel hale gelir gelmez şaşırtma yapmıyorum. Biraz daha zaman geçmesini bekliyorum bu cılız halleri ile fideler üzerinde çalışmak tabiiki zor oluyor. Hassas olduklarında kırılıveriyor veya kopuyorlar. Bir çok kaynakta fidenin şaşırtma esnasında gövdeden değilde yapraktan tutulması gerektiği yazılı. Gövde gerçektende hassas ve çok ince olduğundan dolayı hemen kırılıveriyor. yapraklar nispeten daha sağlam olmasına rağmen onlarda kopabiliyor. Bu yüzden ben kotiledon yaprakları yere paralel hale geldikten sonra 1 hafta 10 gün daha bekliyorum. Şaşırtmaya ondan sonra başlıyorum.
Şaşırtma yaparken bir kalem veya çubuk yardımıyla toprağı gevşetip minik fideyi kolayca alabilirsiniz.Ben fidelerimi büyük çaplı viyol veya fide poşetine şaşırtıyorum. İçindeki harç ilk tohum ektiğimizle aynı. Bu yeni yerlerinde yaklaşık 40-45 kalacaklar ve buradanda daimi yerlerine tarlaya gidecekler. Viyolleri veya poşetleri doldururken içlerinin iyice dolduğundan emin olalım arada elimizle bastırıp yoklayalım fideyi diktikten sonra harç ilavesi zor oluyor.
