Daldırma usulü köklendirme
Daldırma (layering) yöntemlerinde dal ana bitkiden ayrılmadan köklendirilir sonra kesilerek alınır; böyle bir bitki çoğaltma yoludur.
Bitkileri çoğaltma yöntemlerinden olan daldırma bir dalı ana bitkiden kesmeden kopartmadan köklendirmektir. Yeterli köklenme olunca dal kesilerek alınır, başka yere dikilir. İki tip daldırma usulü var. Birinde dal toprağa eğilir, bir kısmı toprak altında kalması sağlanır. Diğerinde ise eğilemeyen dalın köklenmesi istenen yer toprakla sarılır köklenmesi beklenir.
Hangi türler daldırmayla çoğaltmaya uygun?
Dallarından köklenebilen her tür uygundur. Çoğaltmak istediğiniz bitki hakkında bilgi araştırın, en uygun çoğaltma yöntemlerini öğrenin. Daldırmayla çoğaltılabilecek birkaç örnek: Gül, yasemin, hanımeli, yucca, manolya, incir, kauçuk, difenbahya, kroton..
Daldırma ile çoğaltılması tavsiye edilen bazı türlerde özel şartlar olabiliyor. Şartlardan, ayrıntılardan bahsedilmişse onları da dikkate almalısınız. Mesela bazı bitkilerde daldırma yapılınca sonraki bahara kadar beklenmesi önemlidir.
Aşağıdaki bilgiler geneldir, her bitkiye aynı şekilde uygun olmayabilir.
Zamanı
Bitki türüne göre değişiyor. Hangi türde ne zaman tavsiye edilmişse o zaman yapın. Bilmiyorsanız genel olarak şöyle: Basit daldırmayı ilkbahar başından en geç yaz ortasına kadar başlatmak lazım. Havai daldırmada ise en erken zaman ilkbahar ortası seçilmeli. En geç ağustos başına kadar başlatmalısınız.
Basit daldırma yöntemi
Yandaki resin bu usulü çok iyi anlatıyor. Uzun bir dalın bir kısmı toprağa gömülür. Toprak altında kalacak bölgeye biraz kesikler, çizikler atılırsa iyi olur. Dalın çıkmaması için üzerine ağır bir taş koyabilirsiniz. İki ay kadar bekleyin. Sonra dikkatlice kazarak kontrol edin. Köklenme olmuşsa, köklere zarar vermeden köklenmeye yakın yerden ana bitkinin dalını kesin. Bir iki hafta daha bekleyin. Sonra köklerin toprakla bağlantısını mümkün olduğunca bozmayarak sökün dikmek istediğiniz yere dikin.Havai Daldırma yöntemi
Yukarıdaki usul daha kolay. Ama eğer dal bükülemiyorsa çare yok, bu yöntem denenecek. “Air Layering” havai çelik, havai köklendirme, havai daldırma olarak bilinen ve uygulanan bir bitki çoğaltma yöntemidir. Özellikle bonsaicilikte büyük önem taşır.
Hedef bölge
Dalın en ucundan 30 cm aşağısı veya en fazla 40 cm kadar aşağısı köklendirmede hedef bölge seçilmelidir.
Resim 1
Havai daldırmanın iki önemli ayrıntısı
Dalın dış dokusu sert kabuk şeklinde olan türlerde kabuk soyma, dalın dış dokusu yumuşak ve sulu olan türlerde yarık oluşturma yolu daha uygundur.
Kabuk soyma
Dalın dış kabuğunun bir veya birkaç cm yüksekliğinde kısmının dal çevresince giderilmesi veya kısmen giderilmesiyle yapılır (resim 1).
Resim 2
Dalda yarık oluşturma
Dümdüz içe doğru veya yukarı içe doğru dalın tam merkezine ulaşılmayacak kadar derinlikte kesilir. Kesik yere kürdan parçası sıkıştırılır ki kapanma ve kaynama olmasın (resim 2). Kesiğin başladığı yer yaprak sapı izi olan yer olmalıdır, tabi yaprak olmayacak, varsa koparın.
Dalın köklendirilmesi için yapılacaklar
Köklenmesi zor türlerde kesik yere köklendirme hormonu sürmek tavsiye edilir. Ve genellikle işe yaramaz. Çünkü kesik yere sarılacak toprağın niteliği çok önemli. En uygun madde sphagnum yosunudur. Köklendirme hormonlarına gelince, Türkiye’de uygun hormanlar bulmak mümkün değil. Meraklılar ya yurtdışından tanıdıklarına getirtir ya da sipariş edip kargo ile getirtirler. Hormonun çeşidi, niteliği türden türe değişiyor. Her hormon her bitkiye uymaz. Satıcıların tavsiyesine göre değil, bitkinizin uzmanlarının tavsiyesine göre köklendirme hormonu bulup almak zorundasınız. Ve unutmayın, her tür için gerekmez. Köklenmesi çok zor olan türlerde gerekiyor.
Sphagnum yosununun hazırlanışı, dala sarılması
Sphagnum yosunu önce birkaç saat suda bekletilmeli. Köklendirme hormonu kullanılacaksa suya çok az miktarda karıştırılsa daha iyi olur. Hatta bu amaçla kullanılan hormonlar var. Dala sürülmez, köklendirme toprağına karıştırılır. Türkiyede satılanlara güvenmeyin.
Resim 3
Akşamda sabaha kadar suda beklettiğiniz sphagnum yosununun suyunu süzün, sonra elinizle iyice sıkın suyu iyice ayrılsın. Bu kadar nemlilik tamamıyla yeterli olur.
Resim 3’te görüldüğü gibi köklenecek bölgenin çevresini sphagnum yosunu ile sarın. Sonra hava geçmeyecek şekilde naylon ile bağlayın. Güneşin yakıcı etkisi zarar vermesin diye bunun üstünü alüminyum folyo ile kaplasınız çok iyi olur.
Köklenmenin anlaşılması
Naylonla kapladığınız için köklenmeyi kolayca görebilirsiniz. Görünmüyorsa ya kökler yeterince uzamamıştır naylon yüzeyine ulaşmamıştır ya da henüz başlamamıştır; sakın toprağı dağıtmayın bekleyin. Köklenme bir buçuk – iki ay kadar sürebilir. Naylona ulaşmaları köklenmenin yeterli olduğu anlamına gelir.
Köklenen dalın ayrılıp dikilmesi
Aslında işin zor kısmı burası. O kadar emek ve beklenti sonrasında köklü dalların tutmaması, köklerin çürümesi riski büyük. Riskleri bertaraf etmek için şu tavsiyemi uygulayın:
Bitkinizin türüne uygun toprağa dikeceksiniz. Toprak yeterince nemli olmalı. Islak olmayacak. Güzelce dikin. Sulamayın. Bitkiyi hemen saksısıyla beraber renksiz şeffaf naylon içine koyun. Hava almayacağı şekilde bağlayın. Tam bir hafta gün boyu şiddetli aydınlık olan ama direkt yakıcı güneş almayan bir yerde tutun. Bir hafta dolunca naylonu açın, saksı alt deliklerinden bol bol su akıp gidecek şekilde sulayın. Sonra sabah veya akşam güneşi alan ve çok sık esintili olan bir yere koyun. Onbeş gün de böyle geçsin. Artık bitkiniz tutmuş ve normal ortama uyumlu halde gelmiştir. Bitki ne şartları seviyorsa o şartlarda tutmanızda artık bir sakınca yok.
Kaynaklar:www.azbitki.com
