Tohumdan büyütülen bir fidan. Aslı na çeker.
Diyelim cevize daha önce badem aşılanmış olsun çok verimli badem aldınız. Bu çok güzel verim yapan bademin tohumlarından çimlendirirseniz aslına döner yani ceviz olur.
Bu durumda tohumdan üretilen anacın atası da aynı tür ve verimli ise aynı verimli tür olur.
eğer iyi ürün veren bir aşılı ağcınız iyi verim vermeyen fidana aşılanmış ise tohumundan yetiştirdiğiniz fidan yine aslına dönecek az ürün veren cins olacaktır.
Aslını bilmediğimiz tohumlardan aldığımız fidanları aşılamada fayda var.
Hem garantiye almış olacaksınız hem aşı yaıldığında senesinde ürün alacaksınız. Aksi halde ürün verme yaşını beklemek zorunda da kalabilirsiniz.
Aşı yapıldığında yaşlı dallardan alındığından hat da meyve gözlü kalemlerden alınırsa aşı yapıldığı yıl size azda olsa tadımlık ürün verebilir.
Bunun biyolojik açıklamasını okumuştum bir aralar. Açıklama aynen şöyleydi; "meyve ağaçları ve bazı bitkiler tohum üretirken genetik(kalıtsal) bilgilerini tohuma tam işleyemezler bundan dolayı çimlenecek olan bitki genelde yabani(çöğür) olmaktadır". Demek ki bu her zaman için geçerli değil bir üyemizde daha duymuştum çekirdekten yetiştirdiği erik fidanının aynı cins meyveyi verdiğini, yani istisnai durumlar olabiliyor .
Mendel Kanunları ve Çaprazlamalar Konu Anlatımı
Kalıtım konusu ile ilgili ilk önemli çalışmaları Gregor Mendel (1822–1884) yapmıştır.
Bezelyeler üzerinde yaptığı araştırmalar ile bugünkü kalıtım ilkelerini bulmuştur. Çalışmalarında elde ettiği sonuçları Bitki Melezleri ile çaprazlamalar adı altında yayınladı. Ancak o tarihlerde buluşları ilgi uyandırmadı.
Daha sonra başka bilim adamları Mendel’in çalışmalarına benzer çalışmalar yaparak aynı sonuçları elde ettiler.Bu sonuçları “Mendel Kanunları” adı altında topladılar.
Mendel’in çalışmalarında bezelyeleri seçmiş olması, ona avantaj sağlamıştır.
Çünkü;
Çeşitleri çoktur.
Kısa zamanda döl verirler.
Genleri bağımsızdır, yani her bir karakteri, farklı koromozomlarda bulunan bir gen çifti kontrol eder.
Çiçeğin taç yaprakları, dişi ve erkek organları tamamen sardığından yumurta hücresi başka bir bezelye bitkisinin polenleriyle tozlaşma yapamaz.
Mendel’in 1. yasası:
Mendel Kanunları ve Çaprazlamalar Konu Anlatımı
Kalıtım konusu ile ilgili ilk önemli çalışmaları Gregor Mendel (1822–1884) yapmıştır.
Bezelyeler üzerinde yaptığı araştırmalar ile bugünkü kalıtım ilkelerini bulmuştur. Çalışmalarında elde ettiği sonuçları Bitki Melezleri ile çaprazlamalar adı altında yayınladı. Ancak o tarihlerde buluşları ilgi uyandırmadı.
Daha sonra başka bilim adamları Mendel’in çalışmalarına benzer çalışmalar yaparak aynı sonuçları elde ettiler.Bu sonuçları “Mendel Kanunları” adı altında topladılar.
Mendel’in çalışmalarında bezelyeleri seçmiş olması, ona avantaj sağlamıştır.
Çünkü;
Çeşitleri çoktur.
Kısa zamanda döl verirler.
Genleri bağımsızdır, yani her bir karakteri, farklı koromozomlarda bulunan bir gen çifti kontrol eder.
Çiçeğin taç yaprakları, dişi ve erkek organları tamamen sardığından yumurta hücresi başka bir bezelye bitkisinin polenleriyle tozlaşma yapamaz.
Mendel’in 1. yasası:
Mendel Kanunları
1. İzotipi ve Benzerlik Kanunu (Mendel’in I. Kanunu)
Farklı karakterlere sahip iki homozigot genotipli bireylerin çaprazlanması ile oluşan bireyler birbirinin aynıdır.
2. Ayrılma Kanunu (Mendel’in II. Kanunu)
Melez bireyler kendi aralarında veya benzerleri ile çaprazlandığında elde edilen F1 dölünde ana-babadan almış oldukları özellik belli oranlarda ortaya çıkar.
3. Bağımsızlık Kanunu
İki veya daha fazla karaktere sahip farklı melezlerin çaprazlanmasıyla ana baba karakterleri yavrulara tesadüfe bağlı geçerler.
Mendel’in çaprazlamalarının sonuçları
Karakterlerin nesillere geçmesini sağlayan belirli faktörler (genler) vardır.
Her ergin bireyin hücrelerinde bir karaktere ait iki belirleyici vardır (2 allel gen). Bunlar bir karakter için birbirine benzeyen (AA, aa) veya birbirinden farklı (Aa) allel genlerdir.
Bir alleldeki faktörler değişmeden eşit ihtimalle gametlere dağılır.
Döllenmede gametler rastgele birleşir. Melezlerin kendi aralarında çaprazlanmasıyla görülen karakterler önceden tahmin edilebilir oranlarda ortaya çıkar.
Çaprazlama elemanları
Parental (P) : Çaprazlanacak anne ve babanın genotipini ifade eder.
Gamet (G) : Anne ve babadan meydana gelebilecek gamet çeşidini ifade eder.
F1 dölü : Dişi ve erkek gamet çeşitlerinin birleşmesiyle meydana gelen ilk dölün genotip ve fenotip çeşitlerini ifade eder.
F2 dölü : F1 dölünden elde edilen dişi ve erkek bireylerin çaprazlanmasıyla oluşacak ikinci dölü ifade eder.
Kendileşme : Belirli bir genotipe sahip dişinin aynı genotipteki erkekle çaprazlanmasıdır.
Oranları hiçbir zaman değişmez --> 3:1
Sarı renkli tohumların yeşil renklilere oranıdır.
Dolayısı ile, döllenme dış şartlara açık olduğundan ve resesif genlerin(Baskın olmayan genlerin) karşılıklı olarak birbirini tamamlayacağı düşünülürse, tohumdan yetiştirmede hiç bir zaman anaç ağacın meyvelerini aynı şekilde elde etme imkanımız olmaz. Geriye açılım olabilir. Bu da ticari değildir.Bazen aksi de olabilir. Dominant azmanlığı deiğimiz ve iki dominant genin birbirini tamamlaması ile, anaçdan daha verimli, daha güzel, daha alımlı meyve veren ağaca da sahip olabilirsiniz.
Sarı renkli tohumların yeşil renklilere oranıdır.
Dolayısı ile, döllenme dış şartlara açık olduğundan ve resesif genlerin(Baskın olmayan genlerin) karşılıklı olarak birbirini tamamlayacağı düşünülürse, tohumdan yetiştirmede hiç bir zaman anaç ağacın meyvelerini aynı şekilde elde etme imkanımız olmaz. Geriye açılım olabilir. Bu da ticari değildir.Bazen aksi de olabilir. Dominant azmanlığı deiğimiz ve iki dominant genin birbirini tamamlaması ile, anaçdan daha verimli, daha güzel, daha alımlı meyve veren ağaca da sahip olabilirsiniz.
Yinede Herşeyi Allah Bilir Onun izni olmadıkça Bir yaprak bile düşmez.
