Bitkilerin kalsiyum ihtiyacı

Kalsiyum alkali toprak metallerinden, yeryüzünde en çok bulunan beş kimyasal elementten biridir. En çok kalsiyum karbonat (CaCO3) halinde bulunur. Kalker taşı, dolomit taşı, tebeşir ve mermer doğadaki kalsiyum karbonat çeşitleridir.
Ham kireç taşı olan kalker taşları dünyanın her yerinde toprakla karışıktır. Genelde mavimsi gri ve krem renginde olarak iki tipte bulunur. Beyaz olanları da var. Daha yumuşaklarına tebeşir taşı denir. Suda erimez ama bir şekilde ufalanıp su tarafından sürüklenebilir. En kolay ufalananı tebeşir taşlarıdır.
Bitkiler ihtiyacı olan kalsiyumu topraktaki kalsiyum karbonattan alır. Kökler çıkardığı enzimlerle sert taşlardan kalsiyum alırken o taşları deler geçer. Dolomit taşı ise magnezyum da içerir. Bitkiler dolomit taşından hem kalsiyum hem magnezyum ihtiyacını karşılar.

Önemi

Kalsiyum bitkilerde diğer elementlerin, minerallerin bitki içinde dolaşımını dengeler. Hücre duvarlarında koruyucu etkisi var. Yeni oluşumların deva edebilmesi, filizlerin gelişebilmesi kalsiyum sayesinde mümkün olur. Yoksa hücreler korunamaz, dağılmalar olur ve çürüme başlar. Eğer bitki topraktan kalsiyum alamazsa ölüm sürecine girer, fazla yaşamaz. Bir bitkinin varlığının, ağırlığının en büyük kısmı karbon, geri kalan çoğunluk potasyum ve kalsiyumdur. Diğer elementlerin varlığı çok azdır. Karbon havadaki karbondioksitten alınır. Kalsiyum ise ancak topraktan ve sudan alınabilir. O halde bitkinin topraktan ne kadar çok kalsiyum alması gerektiğini hesap edebilirsiniz. Yaklaşık olarak potasyum ile aynı miktarda diyebiliriz.
Bitkilerde azot, fosfor, potasyum ne kadar önemliyse kalsiyum da en az onlar kadar önemlidir. Fakat özellikle süs bitkileri için hazırlanan özel yapay topraklarda ve bitki besinlerinde kalsiyum yoktur ve olmadığından hiç bahsedilmez (işiniz şansa kalmıştır; sulama suyunuz kireçli ise genelde sorun çıkmaz).
Kalsiyumdan söz edilmemesinin sebebi eski usullerdir. Eskiden gerçek topraklar kullanılırdı. Kalsiyum gerçek toprakta bulunurdu. Yani bir bakıma kalsiyum gerçek toprağın öz unsurlarındandır. Şimdi kullanılan yapay topraklar kalsiyum içermiyor (içermesine bazı firmalar dikkat etse de yetersiz kalabiliyor). Bitki besinlerine ise eski usullere göre devam ediliyor; toprakta kalsiyum olduğu varsayılıyor, bitki besinlerinin kalsiyum içermediği müşterilere bildirilmiyor.

Kalsiyum eksikliğinin belirtileri

Kalsiyumsuz kalmış bir bitkiYapraklarda şekil bozukluğu, hareket kabiliyeti azlığı, gelişemeyip küçük kalma, yeni gelişen yaprakların çirkin şekillerde kıvrık olmaları, açılamamaları, el ile yardım gerekmesi ama yine de gelişimin kötü olması, gelişememeleri serpilememeleri.. Bazen de yeni filizlerin, çiçek tomurcuklarının ve yaprak uçlarının kararıp çürümesi.. Domateslerin biberlerin hamken kararıp çürümeleri.. Yaprak uçlarının ve kenarlarının kahverengileşip kuruması.. Yeni yaprakların fazlaca içe kıvrık veya dışa kıvrık olup gelişememeleri küçük kalmaları.. Yapraklarda küçük benekler şeklinde kahverengi bozulmalar, ya da renksiz benekler..

Yanıltıcı alametler

Bazı bitkilerdeki kalsiyum eksikliği zararları ise demir ve magnezyum eksikliğinin verdiği zarara benzer – kloroz sorununa benzeyen yaprak renksizliği. Bu durumda yanılabilirsiniz, sorun aslında kalsiyum eksikliği iken ve demir zaten fazlasıyla yeterliyken demir takviyesinde bulunursunuz sonuçta bitkileri zehirleyip öldürürsünüz.

Kalsiyum eksikliğini anlamak kolay değil. Semptomlar yanıltıcı olabilir.

Yani problem kalsiyum eksikliği mi, demir eksikliği mi, magnezyum eksikliği mi, tüm gerekli elementlerin eksikliği mi nedir kesin olarak bilmek anlamak zor. Bu da demek oluyor ki her şeyi en başta (toprağı hazırlarken) düşünmek zorundayız.

Aşırı kalsiyumsuzluk şu bitkilerde sık görülüyor:

Kalsiyum ekikliği problemine aşağıda birkaç örnek verdim. Süs bitkileri ve sebzeler için. Siz genelleyerek daha iyi anlayabilirsiniz.

Meşhur süs bitkileri üzerinden örnekler

1- Gardenya topraklarını fazlaca kalsiyumsuz bırakıyorlar. Sonuçta yapraklarda sarılıklar oluyor, çürümeler oluyor, çiçek tomurcukları dökülüyor. Oysa toprakları asitli olmayan Akdeniz bölgemizde gardenyalar bahçelerde doğal bahçe toprağında yetiştirilir, hiç problem olmaz. Demek ki asitli toprak ister meselesi abartılıyor. Yeter ki toprak demirden yoksun olmasın.
2- Hindistan cevizi liflerinde köklendirilmiş ve öylece küçük saksılarda satılan kaktüsler. Siz aldıktan kısa bir süre sonra çürür giderler. Sebep bünyeye kalsiyum girişi olamayışı.
3- Araceae familyasından bitkiler (antoryum, barış çiçeği, difenbahya, filkulağı, zz çiçeği) kalsiyuma fazlaca ihtiyaç duyarlar fakat çiçekçilerimiz bilmeden bunları uygunsuz topraklara dikip satıyor. Bunlarda yeni gelişimlerde kararıp çürümeler oluyorsa anlayın ki toprak aşırı asitli.

Kalsiyum alamamalarında sebepler

Aslında en önemli şey toprağın pH derecesi ve sıcaklığıdır. Her bitkinin topraktan faydalanabilmesi toprağın pH derecesine bağlıdır. Sıcaklık, soğukluk da etkiliyor. Genelde bitkiler fazla serinde kalsiyum almada başarısız olur. Zaten kışın dinlenirler ama dinlenmeye geçmeyen bazı türlerde kışın kalsiyum eksikliği problemleri görülebilir.
Esintisizlik bitkilerin aktivitesini azaltır. Çok serin hava ve esintisizlik bir araya geldiğinde bitkiler yine topraktan kalsiyum alabilmekte zorlanır. Bu durumda eğer toprakta kalsiyum az ise ya da toprak asitli ise hiç kalsiyum alamazlar. Bitkilerde büyük bozulmalar olur. Bu bozulmalar ise öncelikle yeni taze yaprakların uçlarında ve kenarlarda başgösterir, hızla ilerler, yeni gelişimler tammıyla çürür. Yine serin yerlerde başka bir bozulma şekli de yaprakların açılamaması, küçük ve buruşuk kalmasıdır.
Başka bir sebep asitli bitki besinlerinin topraktaki asitliliği arttırması sonucunda köklerin topraktan kalsiyum alamaması. Bunun çözümü kolay. Bitki besini verdiğiniz bitkileri kireçsiz sularla değil, dinlendirilmiş musluk suyu ile sulayın. Musluk suyunuz da kireçsiz ise bitki besinli su verdikten birkaç gün sonra bol sade su ile sulayın toprak yıkansın. Ondan birkaç gün sonra da iki gün açıkta bekletilmiş gazı gitmiş maden suyu ile sulayın. Böylece her şey dengelenir.

Kalsiyum eksikliği sorunu en çok özel süs bitkisi topraklarında ortaya çıkıyor.

Piyasada satılan süs bitkisi toprakları kalsiyum konusunda desteksiz. Daha kötüsü, bitkilere gıda takviyesi olsun diye kullandığımız bitki besinlerinin kalsiyum içermemesidir. Olması da gerekmiyor. Kalsiyum toprağın kendisi gibi en ana maddelerdendir. Her toprakta kalsiyum olduğu varsayılır. Torf / kompost toprakların hazırlanmasında kalsiyumun yeterli olmasına “güya” dikkat ediliyor fakat birkaç haftada veya birkaç ayda kompostun içerdiği kalsiyum su ile süzülür gider. Kompostu oluşturan maddelerin kalsiyumu tutuculuğuna göre bu süre değişir. Bazı kompost üreticileri içeriğe kalker taşı kırpıntıları karıştırır böylece hiçbir sorun çıkmaz ama bunu yapanlar yok denecek kadar az. Yapanlarsa oranlara hiç dikkat etmiyor. Böyle bir toprağı her alışımda içindeki kalker taşı oranının farklı olduğunu görüyorum. Bazılarından gereğinden fazla, bazılarında yok denecek kadar az.

Bahçe bitkilerinden örnekler

Domates ve biberlerde kararıp çürüme ve dökülmeler olur. Yeni dikilen fidelerde önce tutma, ardından kök ve filiz çürümeleri yoğun olur. Bunlar kalsiyum alamamalarının bariz örnekleri. Ortancalar asitli toprakta mavi çiçekli olur diye asitliliği gereğinden fazla arttırmışsanız ortancada filiz çürümeleri, yapraklarda renk bozuklukları, yoğun şekil bozuklukları, kök çürümeleri sonucu kurumalar, bazen köklerin çürümeyip zarar görmesi sonucu bitkinin susuz kalmış gibi pörsümesi vb problemler başgösterir. Bazı bitkilerde aşırı bitlenmeler olur. Çünkü bitki hiçbir savunma mekanizması geliştiremez. Birçok bitkiler kalsiyum ogzalat ile kendilerini korumaya alırlar. Ama kalsiyum eksik kalırsa kalsiyum ogzalat yeterince üretemezler o zaman bitki bitleri o türleri büyük bir başarıyla sömürür.

Toprakların yeterince kalsiyum içermesine dair çözümler

Çözümler kolay, basit. Ev bitkilerine ve bahçe / tarla bitkilerine göre ayrı ayrı..

Salon / ofis bitkilerine

Aşağıda üç ayrı çözüm var. Üçüncüsüne özellikle dikkat edin çok gerekli bir şey.
1- En kestirme çözüm gerçek topraklara dönmektir. Ayrıntılı bilgi: » Doğal humuslu gerçek toprak.
2- Eğer bitkilerinizde kalsiyum eksikliği semptomları görüyorsanız toprak değiştirene kadar bir defaya mahsus veya iki ayda bir defa tebeşir tozu kullanabilirsiniz. Ya da toz tarım kireci. Bir su bardağı suya bir çay kaşığı (iki su bardağı suya iki çay kaşığı) kadar karıştırın kalsiyumsuz kalmış çiçeklerinizi sulayın.

Bitkiler ihtiyacı olan kalsiyumu en iyi şekilde doğal ham kireç taşından (kalsiyum karbonattan) alırlar.

3- Poşetlerde satılan topraklara eğer kalker taşı kırpıntıları ya da dolomit kırpıntıları karıştırılmışsa problem olmaz. Var mı yok mu toprağı dikkatle incelerseniz anlarsınız. Kalker taşı kırpıntıları mercimek kadar küçük olabilir. Rengi ya mavimsi gri ya da krem rengidir, çok serttir. İşte bunlardan varsa tamam. Yoksa siz bulun o özel toprağa karıştırın ki bitkilerinizin asla kalsiyum sıkıntısı olmasın. Bir litre hacim toprağa bir çorba kaşığı ince kırpıntı yeter.

D0ğadan iki ayrı tip kalker taşı

Kalker taşı (ve dolomit) tavsiye etmemin sebebi toprakta erimemeleridir, kalıcı olmalarıdır. Kökler onlara ulaşır onlardan ihtiyacı olan kalsiyumu emerek alır. Bunlar toprakta erimediklerinden dolayı toprağın pH derecesini pek etkilemez. Açelya, gardenya vb asitli toprak isteyen bitkilere de korkmadan kullanabilirsiniz.

Tarlalarda, bahçelerde ise

Eğer toprak fazla asitli ise veya kalsiyum eksikliği sorunu gözlemliyorsanız tarım kireci kullanabilirsiniz. İkide birde kullanmak istemiyorsanız toz değil kırpıntı halinde (pirinç-fındık kadar irili ufaklı) kalker taşı kullanın. Bir metrekareye iki dolu avuç yeterli olabilir. Taşların yapısına ve bitkilerin çokluğuna göre birkaç yıl dayanırlar. Kökler onlardan kalsiyumu emerek alır. Erimeleri tükenmeleri de zaten bu sayede olur. Yağmurlarda sulamalarda erimezler dayanırlar.



Kaynaklar:http://azbitki.com/bitkilerin-kalsiyum-ihtiyaci