ÇELİKLE ÜRETİM
Çelikle çoğaltmada bir dal parçası, bir gövde veya bir yaprak-dal, ana bitkiden kesilir. Kesilen bu dal parçası (3-4 göz içeren) kök ve sürgün yapımına zorlanmak amacıyla köklendirme ortamına konur. Yapılan bu işlemler, çelik alma ve köklendirme faaliyetlerini içerir.
Yukarıdaki resimlerde Sakarya Orman Fidanlık Müdürlüğü, İzmit Fidanlık Şefliğinde Dış Mekan Süs Bitkilerinde kullanılmak üzere deneme amaçlı Kök Yünü kullanılarak çelikle köklendirme çalışmaları yapıldı. Kök Yünü ile yapılan üretimlerde toplamda 4000 adet Ortanca, Arap Yasemini ve Altın Çanak çeliklerinin köklendirmeleri izlenerek gözlemleme yapılmıştır.
Çelikle üretimde yeni bitki, ana bitkinin tüm özelliklerini taşır.
Çelikle üretimin avantajları
• Birim alandan çok sayıda bitki, elde etme imkanı mevcuttur.
• Bu çoğaltma metodu ucuz, kolay, çabuk ve basit olup, özel teknik istemez.
• Uyuşmazlık, aşı noktasında kaynamama sorunu gibi sorunlar çelikle üretimde söz konusu değildir.
• Bir örnek bitkiler elde etmek mümkündür.
• Elde edilen bitkiler ana bitkiyle aynı özelliklere sahiptir.
Üretilecek bitkilerden alınan canlı bir parçanın , gövde , kök , yaprak gibi dikilerek yeni bir bitki oluşturulması işlemine ‘çeliklre üretim’ deniyor.Çeliklerin dikileceği toprakların geçirgen , humuslu ve nehir kumu içeren bir karışımda olmasında dikkatedilerek , bazı taksonların köklendirilmesinde torf veya perlit ilavesi işlemi hem çabuklaştırıyor hem de iyi sonuç alınmasını sağlıyor.Bu üretim yöntemiyle Hendek Fidanlık Şefliği 2013 yılı fidan üretim programı kapsamında sera ortamında vejetatif üreme yoluyla fidan üretme çalışmalarına başladı.
Çelik tipleri
a) Odun çelikleri:
Odun çelikleri kolay hazırlanır. Çabucak bozulmazlar. Gerektiğinde, emniyetle uzak mesafelere gönderilebilirler. Çoğaltma materyali olarak kullanılacak olan odun çelikleri sıhhatli, kuvvetli ve güneşte büyüyen bitkilerden alınmalıdır. Çelik yapılacak bitkilerin sürgünlerinin boğum araları anormal uzun veya sık olmamalıdır. Obur dallar ile küçük ve zayıf büyüyen dallar çelik materyali olarak kullanılmamalıdır. Odun çeliklerinin uzunlukları 10-30 cm arasında değişir. Alınan çelikler (Kış dinlenme döneminde) perlit, kum, torf gibi köklendirme ortamlarına çeliğin yarıya yakın bir kısmı sokularak (1-2 göz) sıcaklık ve sulama imkanları dikkate alınarak köklenmesi sağlanır. Köklendirme ortamına konulmadan önce hormonla muamele edilirse köklenme nispeti iyi olur. Yine köklendirme ortamına konulan çeliklerde bitkinin kök oluşacak bölgesinde 18-20 0 C'lik bir sıcaklık, köklenmeyi olumlu etkileyecektir.
Köklendirme ortamına konulan çeliklere sis şeklinde nem sağlamak faydalı olacaktır.
b) Yeşil çelikler:
Büyüme dönemi içinde ilk sürgünlerin yaklaşık 30 cm olduğu dönemden başlayarak, yaprakların dökülmesine kadar olan dönemde oluşan sürgünlerden elde edilen çeliklere yeşil çelik denir. Bu dönemde alınan çeliklere hormon uygulaması yapılır. Yeşil çelikler sisleme yapılarak nem düzeyinin % 90 civarında olduğu ortamlarda köklendirilir. Köklendirme ortamına konulan çelikler yapraklı ise, yaprak alanını azaltmak gerekecektir. Çelik boyu odun çeliklerinde olduğu gibi 10-30 cm olmalıdır. Köklendirme ortamına konulan tüm çeliklerde kök çürümesi gibi sıkıntılara karşı aşırı sulamadan kaçınmak gerekecektir. Köklenen çelikler tüplenip alıştırma ortamına konulup, belli bir süre bekletildikten sonra dış ortama rahatlıkla konulabilir.
c)Yaprak Çelikleri :
.jpg)
Yukardaki yöntem toprağa teması kürdanla sağlanara bir yapraktan çok sayıda çelik alınabilir.
Anaç bitkinin bir yaprağından yeni bir bitki üretilmesi yaprak çelikleriyle gerçekleşir. Bu yöntemde ya sadece yaprak ayası kullanılır ya da yaprak ayası, yaprak sapı ile birlikte kullanılır. Her iki hâlde de yaprağın tabanından adventif kökler ve üstten de bir adventif sürgün çıkarak yeni bitki meydana gelir. Yeni bitki meydana geldikten sonra bunu sağlayan yaprak ise hayatiyetini kaybederek yok olur.
Yaprak çeliklerinin başarılı bir köklenme yapabilmesi için 18–25 0C’lik sıcaklık ile nemli hava, bol ışık ve nemli iyi havalanan süzek bir köklenme ortamı aranır. Yaprak çeliği ile üretimin sera üretim çalışmalarında geniş kullanım alanları vardır. Soğuk seralarda da yaprak çelikleriyle üretim yapılabilir. Yaz aylarında açık havada gölge bir yerde de aynı yöntemle köklendirme yapılabilir.
Bu tür üretme yönteminde etli yapraklara sahip tropik kökenli, süs bitkileri olan kalanchoe, peperomia, Afrika menekşesi, Peygamber kılıcı, rex begonya, zambak, dam korukları vb. bitkiler üretilir.
Yaprak çelikleriyle üretim, bitkilere göre bazı değişiklikler gösterebilir. Rex begonya gibi kalın etli yapraklı bitkilerde yaprak çeliği olarak olgun yaprağın alt kısmında bulunan kalın damarlar bir jilet yardımı ile çizilir. Burada sadece yaprağın aya kısmı kullanılır.
d)Kök Çeliğiyle:
Bu usul ile çok başarılı ve o kadarda verimli bir köklenmeden bahsetti. Hatta belirttiğine göre ilk yıl itibari ile 2, 3 yıl gibi bir kazanç elde etmek mümkün diyor.
Kökten çelik alma Aralık ayı ile Ocak ayı sonu arasında bir zaman diliminde olmalı.Bu ılıman iklimli bölgeler için. Kış şartlarının çetin olduğu bölgeler de Kasım ayı ile Mart ayı arası uygulama yapılabilinir.
Bitkinin kök bilgesi toprağı dikkatlice köklere zarar vermeden kazılacak.
Ana gövdeye bağlı köklerden biri kesilip alınacak. Bu alınan kök en az 0.5 cm çapında olmalı. Çok küçük, 0.5 cm kök kalınlığı olmayan bitkilerde ise bu kök mümkün olan en kalın kökü olacak.
Alınan kök 8 ile 12 cm uzunluğunda parçalara bölünecek.
Kökün ana gövdeden kesilme tarafı üst taraf olarak kabul edilecek ve yönleri unutulmayacak.
Üst taraf düz, alt taraf 45 derece eğim ile kesilecek.
Alt taraf toz kükürte batırılacak.
Ilıman yerlerde ise direk bahçeye nemli toprağa, soğuk yerlerde ise saksıya ve içeriye dikilecek.
Çelik 2 cm. toprak altında kalacak şekilde alt, üst durumlarına dikkat edilecek şekilde dikilecek.
Toprak kurudukça sulama yapılacak. Fazla sulama çürütüyormuş.
Kök çeliği kışın yaprak döken ağaçlar, çalılar da işe yarıyormuş. Kökleri kalın ve güçlü bazı çok yıllık süs bitkilerinde uygulanabilirmiş. Yine kökleri kalın ve güçlü yumrular da, kök çeliği uygulanabilirmiş.
e)Havai Köklendirme ( Air Layering):
Havai köklendirme ,özellikle Bonsai elde etmede kullanılan çok pratik bir yöntemdir.
Bu sayede bonsai için seçilecek kısım, ana ağaç üzerindeyken belirlenir , bu ağaç üzerindeyken bonsai için yöntemler uygulanır ve uygun bir olgunluğa ulaştığında aşağıdaki işlemler takip edilerek köklendirilmesi sağlanır.
Köklenme süresi ağaç türlerine ve gövde kalınlığına göre değişir, Akçaağaçlar İstanbul ikliminde 40-60 gün arasında olurken iğneli Çam gibi ibreli türler 2 yıla kadar geçen bir sürede köklenebilir.Ayrıca zeytin ağaçları ve çelikle üretilen türlerde aynı şekilde üretim yapılabilir.
Kaynaklar:
http://www.yesildunya.net/forum/celik/42-kok-celigi.html (Burcu)
http://www.bizimbahce.net/bitkisel-uretim/paulownia-fidani-uretim-teknikleri.htm
Çelikle çoğaltmada bir dal parçası, bir gövde veya bir yaprak-dal, ana bitkiden kesilir. Kesilen bu dal parçası (3-4 göz içeren) kök ve sürgün yapımına zorlanmak amacıyla köklendirme ortamına konur. Yapılan bu işlemler, çelik alma ve köklendirme faaliyetlerini içerir.
Yukarıdaki resimlerde Sakarya Orman Fidanlık Müdürlüğü, İzmit Fidanlık Şefliğinde Dış Mekan Süs Bitkilerinde kullanılmak üzere deneme amaçlı Kök Yünü kullanılarak çelikle köklendirme çalışmaları yapıldı. Kök Yünü ile yapılan üretimlerde toplamda 4000 adet Ortanca, Arap Yasemini ve Altın Çanak çeliklerinin köklendirmeleri izlenerek gözlemleme yapılmıştır.
Çelikle üretimde yeni bitki, ana bitkinin tüm özelliklerini taşır.
Çelikle üretimin avantajları
• Birim alandan çok sayıda bitki, elde etme imkanı mevcuttur.
• Bu çoğaltma metodu ucuz, kolay, çabuk ve basit olup, özel teknik istemez.
• Uyuşmazlık, aşı noktasında kaynamama sorunu gibi sorunlar çelikle üretimde söz konusu değildir.
• Bir örnek bitkiler elde etmek mümkündür.
• Elde edilen bitkiler ana bitkiyle aynı özelliklere sahiptir.
Üretilecek bitkilerden alınan canlı bir parçanın , gövde , kök , yaprak gibi dikilerek yeni bir bitki oluşturulması işlemine ‘çeliklre üretim’ deniyor.Çeliklerin dikileceği toprakların geçirgen , humuslu ve nehir kumu içeren bir karışımda olmasında dikkatedilerek , bazı taksonların köklendirilmesinde torf veya perlit ilavesi işlemi hem çabuklaştırıyor hem de iyi sonuç alınmasını sağlıyor.Bu üretim yöntemiyle Hendek Fidanlık Şefliği 2013 yılı fidan üretim programı kapsamında sera ortamında vejetatif üreme yoluyla fidan üretme çalışmalarına başladı.
Çelik tipleri
a) Odun çelikleri:
Odun çelikleri kolay hazırlanır. Çabucak bozulmazlar. Gerektiğinde, emniyetle uzak mesafelere gönderilebilirler. Çoğaltma materyali olarak kullanılacak olan odun çelikleri sıhhatli, kuvvetli ve güneşte büyüyen bitkilerden alınmalıdır. Çelik yapılacak bitkilerin sürgünlerinin boğum araları anormal uzun veya sık olmamalıdır. Obur dallar ile küçük ve zayıf büyüyen dallar çelik materyali olarak kullanılmamalıdır. Odun çeliklerinin uzunlukları 10-30 cm arasında değişir. Alınan çelikler (Kış dinlenme döneminde) perlit, kum, torf gibi köklendirme ortamlarına çeliğin yarıya yakın bir kısmı sokularak (1-2 göz) sıcaklık ve sulama imkanları dikkate alınarak köklenmesi sağlanır. Köklendirme ortamına konulmadan önce hormonla muamele edilirse köklenme nispeti iyi olur. Yine köklendirme ortamına konulan çeliklerde bitkinin kök oluşacak bölgesinde 18-20 0 C'lik bir sıcaklık, köklenmeyi olumlu etkileyecektir.
Köklendirme ortamına konulan çeliklere sis şeklinde nem sağlamak faydalı olacaktır.
b) Yeşil çelikler:
Büyüme dönemi içinde ilk sürgünlerin yaklaşık 30 cm olduğu dönemden başlayarak, yaprakların dökülmesine kadar olan dönemde oluşan sürgünlerden elde edilen çeliklere yeşil çelik denir. Bu dönemde alınan çeliklere hormon uygulaması yapılır. Yeşil çelikler sisleme yapılarak nem düzeyinin % 90 civarında olduğu ortamlarda köklendirilir. Köklendirme ortamına konulan çelikler yapraklı ise, yaprak alanını azaltmak gerekecektir. Çelik boyu odun çeliklerinde olduğu gibi 10-30 cm olmalıdır. Köklendirme ortamına konulan tüm çeliklerde kök çürümesi gibi sıkıntılara karşı aşırı sulamadan kaçınmak gerekecektir. Köklenen çelikler tüplenip alıştırma ortamına konulup, belli bir süre bekletildikten sonra dış ortama rahatlıkla konulabilir.
c)Yaprak Çelikleri :
Anaç bitkinin bir yaprağından yeni bir bitki üretilmesi yaprak çelikleriyle gerçekleşir. Bu yöntemde ya sadece yaprak ayası kullanılır ya da yaprak ayası, yaprak sapı ile birlikte kullanılır. Her iki hâlde de yaprağın tabanından adventif kökler ve üstten de bir adventif sürgün çıkarak yeni bitki meydana gelir. Yeni bitki meydana geldikten sonra bunu sağlayan yaprak ise hayatiyetini kaybederek yok olur.
Yaprak çeliklerinin başarılı bir köklenme yapabilmesi için 18–25 0C’lik sıcaklık ile nemli hava, bol ışık ve nemli iyi havalanan süzek bir köklenme ortamı aranır. Yaprak çeliği ile üretimin sera üretim çalışmalarında geniş kullanım alanları vardır. Soğuk seralarda da yaprak çelikleriyle üretim yapılabilir. Yaz aylarında açık havada gölge bir yerde de aynı yöntemle köklendirme yapılabilir.
Bu tür üretme yönteminde etli yapraklara sahip tropik kökenli, süs bitkileri olan kalanchoe, peperomia, Afrika menekşesi, Peygamber kılıcı, rex begonya, zambak, dam korukları vb. bitkiler üretilir.
Yaprak çelikleriyle üretim, bitkilere göre bazı değişiklikler gösterebilir. Rex begonya gibi kalın etli yapraklı bitkilerde yaprak çeliği olarak olgun yaprağın alt kısmında bulunan kalın damarlar bir jilet yardımı ile çizilir. Burada sadece yaprağın aya kısmı kullanılır.
Bu usul ile çok başarılı ve o kadarda verimli bir köklenmeden bahsetti. Hatta belirttiğine göre ilk yıl itibari ile 2, 3 yıl gibi bir kazanç elde etmek mümkün diyor.
Kökten çelik alma Aralık ayı ile Ocak ayı sonu arasında bir zaman diliminde olmalı.Bu ılıman iklimli bölgeler için. Kış şartlarının çetin olduğu bölgeler de Kasım ayı ile Mart ayı arası uygulama yapılabilinir.
Bitkinin kök bilgesi toprağı dikkatlice köklere zarar vermeden kazılacak.
Ana gövdeye bağlı köklerden biri kesilip alınacak. Bu alınan kök en az 0.5 cm çapında olmalı. Çok küçük, 0.5 cm kök kalınlığı olmayan bitkilerde ise bu kök mümkün olan en kalın kökü olacak.
Alınan kök 8 ile 12 cm uzunluğunda parçalara bölünecek.
Kökün ana gövdeden kesilme tarafı üst taraf olarak kabul edilecek ve yönleri unutulmayacak.
Üst taraf düz, alt taraf 45 derece eğim ile kesilecek.
Alt taraf toz kükürte batırılacak.
Ilıman yerlerde ise direk bahçeye nemli toprağa, soğuk yerlerde ise saksıya ve içeriye dikilecek.
Çelik 2 cm. toprak altında kalacak şekilde alt, üst durumlarına dikkat edilecek şekilde dikilecek.
Toprak kurudukça sulama yapılacak. Fazla sulama çürütüyormuş.
Kök çeliği kışın yaprak döken ağaçlar, çalılar da işe yarıyormuş. Kökleri kalın ve güçlü bazı çok yıllık süs bitkilerinde uygulanabilirmiş. Yine kökleri kalın ve güçlü yumrular da, kök çeliği uygulanabilirmiş.
e)Havai Köklendirme ( Air Layering):
Havai köklendirme ,özellikle Bonsai elde etmede kullanılan çok pratik bir yöntemdir.
Köklenme süresi ağaç türlerine ve gövde kalınlığına göre değişir, Akçaağaçlar İstanbul ikliminde 40-60 gün arasında olurken iğneli Çam gibi ibreli türler 2 yıla kadar geçen bir sürede köklenebilir.Ayrıca zeytin ağaçları ve çelikle üretilen türlerde aynı şekilde üretim yapılabilir.
Kaynaklar:
http://www.yesildunya.net/forum/celik/42-kok-celigi.html (Burcu)
http://www.bizimbahce.net/bitkisel-uretim/paulownia-fidani-uretim-teknikleri.htm
1 comment
Bircok bitki celikle cogalmaktadir. Celikle cogalmayan bitkiler mevsimlik olanlarmidir. Ayrica hangi yapilarindan dolayi celikle cogaltilamiyorlar. Bilgilendirirseniz sevinirim.
Reply