BORDO BULAMACI

   Meyve ağaçlarında ve zeytinde dal kanseri ve zamklanma hastalığına sebep olan etmenler Pseudomonas spp., Pseudomonadaceae familyasından tamamı katalaz pozitif, gram negatif, aerobik, polar flagellası ile hareket edebilen çubuk şekilli bakterilerilerdir. Bu hastalık ile mücadelede ruhsatlı tek ilaçtır ve alternatifsizdir diyebiliriz. Ekim ayından itibaren %2 lik veya %3 lük dozlarda en az 3 uygulama yapılarak hastalığı kontrol altına alabiliriz.
Sert ve yumuşak çekirdekli meyve ağaçlarında ve zeytinde toprak kaynaklı patojenlerin sebep olduğu Armillaria kök çürüklüğü, Rosalinia kök çürüklüğü ve Verticilium hastalığına karşı köklere 10 lt. Suyla %2,5 ila %5lik çözelti şeklinde uygulanması tavsiye edilmektedir.

Bordo bulamacı; kök, yaprak ve dalda hastalığa sebep olan pek çok bakteriyel, fungal kökenli hastalık etmenine karşı en geniş ruhsatlı ve veya tavsiye almış en etkili bakırlı fungusittir.
Bordo bulamacını bu üstün özelliklerinden dolayı her zaman güvenle kullanabiliriz.

Avrupa’da teknik hazır bordo bulamaçları diğer bakırlı fungusitlerin kullanıldığı sebze hastalıklarında örneğin Patates mildiyösü, Domates mildiyösü, Kabakgillerde (Kavun, Karpuz, Salatalık v.d.) mildiyö 600 gr./100 lt. su dozu ile tavsiye edilir ve ruhsatlı fungusit olarak kullanılmaktadır. Diğer bakırlı fungusit preparatlara alternatif olarak, açık sebze alanlarında da kullanılan ekonomik ve etkin bir fungusittir. Ülkemizde bu kullanım alanı malesef çok az bilinmektedir. Fakat dikkat edilmesi gereken husus ilaçlama ile hasat arasında geçen süre yani kalıntı süresi söz konusu olduğunda (İHAS) 14 gün olan bakır kalsiyum sülfata alternatif olarak diğer kısa günlük fungusitleri devreye sokabiliriz.

Kışın Hastalıklara Karşı Uygulanan Fungusitlerde Aranacak Özellikler: Koruma Etkisi
1. Bitki yüzeyini kaplama yeteneği yüksek, mikronize çapı küçük olmalı.
2. Olumsuz hava koşullarına yağışlara rağmen uzun süre uygulandığı yüzeyde tutunarak kalabilmelidir.
3. Fungusitin içeriğindeki aktif madde, hastalık etmenleri ile teması durumunda hastalık etmenini hızla inaktive ederek gelişimini ve üremesini durdurabilmelidir.
Tüm bu özellikleri bünyesinde barındıran bordo bulamacı kış mücadelesinde en ideal koruyucu fungusittir.

Bordo Bulamacı Hazırlama Tekniği 

Bordo Bulamacı plastik veya ahşap kaplar tercih edilerek hazırlanmalıdır. Asit karakteri nedeniyle teneke veya madeni kaplarda hazırlanması iyi sonuç vermemektedir.  

Bordo Bulamacının Hazırlanması 

Bordo bulamacının dozu kullanılacağı zamana göre değişmektedir. Meyve ağaçlarına sonbahar ve ilkbaharda uygulanacak koruma amaçlı genel kullanım dozları % 1 ve % 2’liktir.  

%1'lik Bordo Bulamacı Hazırlanışı 

100 litre bordo bulamacı hazırlamak için gerekli olan madde ve malzemeler şunlardır:
 

Öncelikle 50 ve 100 litrelik olmak üzere iki ayrı varile ihtiyaç vardır. 50 litrelik varilde 1 kg. göztaşı eritilir. Bakır sülfat suda zor çözündüğü için 24 saat önce suya bırakılmalıdır. Şayet suda hemen çözünmesi istenirse toz haline gelinceye kadar öğütülmesi gerekmektedir. ½ kg. sönmemiş kireç başka bir yerde azar azar dökülen ılık suda eritilerek söndürülür. Daha sonra 100 litrelik diğer varile süzülerek aktarılır ve su ilâvesi ile 50 litreye tamamlanır. Daha önce hazırlanan 50 litrelik göztaşı eriyiği ise 100 litrelik varilde bulunan 50 litre kireçli su üzerine yavaşça dökülür ve devamlı olarak ağaç sopa yardımı ile karıştırılmak suretiyle çivit mavisi renginde bulamaç elde edilir. Böylece % 1’lik 100 litre 'Bordo Bulamacı' hazırlanmış olur.

Bordo bulamacının hazırlanmasındaki son aşama ise hazırlanan göztaşı eriyiğinin kireç eriyiği üzerine dökülmesidir.  Şayet kapta eksiklik görülürse normal su ilave edilerek 100 litreye Tamamlanır. Kireçli su kesinlikle göztaşı eriyiği üzerine dökülmemelidir.

%    1’lik Bordo Bulamacı İçin       1,000 G. Göztaşı ve 0,500 G. Sönmemiş Kireç

% 1.5’luk Bordo Bulamacı İçin     1,500 G. Göztaşı ve 0,750 G. Sönmemiş Kireç

%    2’lik Bordo Bulamacı İçin       2,000 G. Göztaşı ve 1,000 G. Sönmemiş Kireç

%    3’lük Bordo Bulamacı İçin      3,000 G. Göztaşı ve 1,500 G. Sönmemiş Kireç    

%    4’lük Bordo Bulamacı İçin      4,000 G. Göztaşı ve 2,000 G. Sönmemiş Kireç

%    5’lik Bordo Bulamacı İçinÞ     5,000 G. Göztaşı ve 2,500 G. Sönmemiş Kireç

Ancak sönmemiş kireç yerine sönmüş kireç kullanılmak istenirse yukarıda verilen kireç miktarı iki katına çıkartılmalıdır.

Bordo Bulamacının Muhafazası

Bordo bulamacı muhakkak kullanılacağı zaman hazırlanmalıdır. Eğer bordo bulamacı hazırlandıktan sonra hemen kullanılmayacaksa 100 litrelik bulamaca 200 gr pekmez veya şeker konulur. Böylece 15-20 gün daha muhafaza etmek mümkündür. Ayrıca pekmez ve şeker ilacın bitkiye daha iyi nüfuz etmesini sağlayarak etkili sonuç alınmasına neden olmaktadır. 

Bordo Bulamacı Hazırlanırken ve Uygulanırken Dikkat Edilecek Hususlar

1.       Bordo bulamacı hazırlanırken demir ve saç gibi metal kaplar kullanılmamalıdır.

2.       Daima kireçli suyun üzerine göztaşı ile eritilmiş su ilave edilmelidir. Aksi takdirde karışım istenilen şekilde olmayacaktır.

3.       İlaçlama tankına sönmüş kireç eriyiği ve göztaşı eriyiği boşaltılırken süzgeçten geçirilmesi gerekir. Sönmemiş kireç kullanılıyor ise eritildikten sonra mutlaka süzülmelidir. Eğer eriyik içerisinde erimeyen taş, toprak, vb. kalmışsa kalan miktar kadar kireç tartılıp tekrar eritilmelidir. Ayrıca süzgeç kullanılmaz ise bazı artık parçacıklar ilaçlama aletinin memesinin de tıkanmasına neden olmaktadır.

4.       Ağacın üst dallarından başlayarak alta doğru, aşırıya kaçmadan, boş ve kuru dal kalmadan yıkama şeklinde tüm gövde ilaçlaması yapılmalıdır.

5.       Hazırlanan ilacın en geç bir gün içinde kullanılması tercih edilmelidir.

6.       Bordo bulamacı atıldıktan sonra ilaçlama aleti temizlenmelidir.

7.       Bordo bulamacı insektisit, fungusit ve akarisitlerle kesinlikle karıştırılmamalıdır.

8.       Yağmurlu, donlu ve rüzgârlı günlerde ilaçlama yapılmamalıdır.

9.       İlaçlama yapıldıktan sonra 10 saate kadar yağmur yağarsa ilaçlama tekrarlanmalıdır.

10.   Etmeni bakteri ve fungus olan hastalıklarda etmen ağaç gövdesine kolaylıkla girebilecektir. Bu nedenle daha çok yara yerleri, çiçek gözleri ve yaprak gözleri ilaçlanarak hastalığın ağaca girişi engellenir. Bazı hastalıkların bulaştıktan sonra tedavisi değildir.

İlaçlamadan sonra 10 saat içinde yağış olursa ilaçlamayı tekrar etmek gerekir.

BORDO BULAMACININ ETKİLİ OLDUĞU HASTALIKLAR 

1. Elma ve Armut Kara lekesi: Çiçek gözleri kabarmaya başladığında %1-2 lik bordo bulamacı ile birinci ilaçlama yapılır.
2. Armutlarda memeli pas hastalığı: Çiçek tomurcukları patlamak üzere iken %1 lik bordo bulamacı ilaçlama yapılır.
3. Yumuşak çekirdekli meyvelerde ateş yanıklığı: Ağaçların durgun olduğu dönemde budamadan sonra %2 lik bordo bulamacı ile ilaçlama yapılır. Gözler kabardığında %2 lik bordo bulamacı ile ikinci ilaçlama uygulanır.
4. Eriklerde cep hastalığı: Tomurcukların kabarmaya başladığı dönemde %2 lik bordo bulamacı ile birinci ilaçlama yapılır.
5. Kayısı ağaçlarında sürgün ve dal yanıklığı hastalığı: Sonbaharda yaprakların yaklaşık %75'i dökülünce %3 lik bordo bulamacı ile birinci ilaçlama, ilkbaharda çiçek tomurcukları patlayıp kırmızı uçlar görülünce %1 lik bordo bulamacı ile ikinci ilaçlama yapılır.

Kayısılarda yaprak delen hastalığı: Sonbaharda yaprak dökümünden hemen sonra %2 lik bordo bulamacı, ilkbaharda çiçek tomurcukları açılmadan önce pembe çiçek tomurcuğu devresinde %1 lik bordo bulamacı uygulanır.

Sert çekirdekli meyve ağaçlarında bakteriyel kanser ve zamklanma hastalığı: Sonbaharda yaprakların yaklaşık %75'i dökülünce %3 lik bordo bulamacı ile birinci ilaçlama, ilkbaharda gözler uyanmadan önce %1 lik bordo bulamacı ile ikinci ilaçlama yapılır.

Kiraz dal yanıklığı hastalığı: Sonbaharda yapraklar dökülmeğe başladığında %1 lik bordo bulamacı ile birinci ilaçlama, ilkbaharda gözler uyanmak üzere iken %0,6 lik bordo bulamacı ile ikinci ilaçlama

Şeftalide yaprak kıvırcıklığı: Tomurcukların kabarmaya başladığı dönemde %2 lik bordo bulamacı uygulanır.

Şeftalide yaprak delen: Sonbaharda yaprak dökümünden hemen sonra %2 lik, ilkbaharda çiçek tomurcukları açılmadan önce %1 lik bordo bulamacı ile ilaçlama yapılır

Meyve ağaçlarında armıllarıa kök çürüklüğü hastalığı: Hastalık yeni başlamış ise hasta kökler kesilip kazındıktan sonra bu yerlere %5 lik bordo bulamacı,%2 lik Göztaşı, %5 lik karaboya ilaçlarından biri fırçayla sürülür, ilaç kuruduktan sonra üzeri aşı macunu ila kapatılır veya 750 gram ardıç katranı 250 gram göztaşı sürülür.

Bağlarda ölü kol hastalığı: Durgun dönemde, budamadan sonra %4 lük bordo bulamacı uygulanır.

Bağ antraknozu hastalığı: Sürgünler 20-25 cm olduğunda %0,5 lik ,çiçeklenmeden önce %1 lik, çiçeklenmeden hemen sonra %1,5 luk bordo bulamacı uygulanır.

Bağ mildiyösü hastalığı: Tahmin uyarı sisteminin uygulanmadığı yörelerde, sürgünler 25-30 cm boya ulaştığı devrede %0,5 lik, 2. ve 3. ilaçlamalarda ise ilacın etki süresi dikkate alınarak %1 ve %1,5 luk bordo bulamacı uygulanır.

NOT:

1.GÖZTAŞI YANİ BAKIR SÜLFAT BITKININ YAPRAK SIZ DONEMINDE % 2 UYGULANIN 100 LT 2 KĞ BAKIR SÜLFAT 1 KG YANMAMIŞ KIREC YANMIŞSA AYNI MIKTA KULLANILIR

2.BAĞCILIKTA MİLDİYO

3.DAL KANSERİ HAST.

4.ÇİL HASTALIĞI.

5.FUNGAL HAST. ELMA KARA LEKE MEMELI PAS

6.ATEŞ YANIKLIĞI

7.MANTERİ HAST

8.ANTRAKNOZ

9.KÖK ÇÜRÜKLÜKLERİ.

10.YAPRAK DELEN HAST.

11.ÖLÜ KOL HAST.

12.DAL KANS.

13.MILDYÖ

14.ATEŞ YANIKLIĞI

15.BAKIR SÜLFAT 1 GÜN ÖNCEDEN ISLATILIR.

16.BAKIR TEK BASINA BİTKİYİ YAKAR ETKÎSİNİ DÜŞURMEK İCİN KREÇ KATILIR.

17.OLUP OLMADIĞINI ÖGRENMEK İÇİN ÇİVİ BATIRILIP 5 DK BEKLETİLİR PASLANMA VARSABBİRAZ KİREÇ KATILIR.

18.TEK BAŞINA KULLANILIR 24 SAAT İÇİNDE KULLANILIR.

19.KIŞLIK YAĞ UYGULANMIŞSA ETKİSİ OLMAZ.

20.ÇİÇEKLENNE DÖNEMİNDE KULKANILMAZ. 

21.HASALIKLI KISIM ALINDIKTAN CANLI DOKUTA GİREREK SONRA % 5 LIK BIR UYGULAMA İLE FIRÇAYLA BULAMACI TEDAVİDE KULLANILIR.

KAYNAKLAR:

https://www.sorhocam.com/konu.asp?sid=311&bordo-bulamaci-hazirlama.html