DAMLA SULAMA
Damlama Sulama;genel bir tanımlama ile bitki gelişimi için gerekli olan suyun belirli bir boru sistemi aracılığı ile taşınıp yan boru (lateral) üzerine veya içine yerleştirilen ve damlatıcı olarak adlandırılan özel yapıdaki araçlarla bitki kök bölgesi çevresine damlalar şeklinde uygulanmasıdır.
Damla sulamada temel amaç bitkinin kullandığı suyu, istenirse bitki besin maddeleri ile birlikte aşırı bir su isteği yaratmadan vermektir. Damlama sulama sistemi, yağmurlama sulama sistemine göre daha düşük işletme basıncı altında çalışan, küçük kesit alanına sahip borularla suyu sık aralıklarla ve az miktarda toprağın belirli bir bölümüne uygulamaktır.
Damla sulama sistemi, aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi denetim ünitesi, boru hatları ve damlatıcılardan oluşur. Denetim ünitesi, basıncın düzenlediği, suyun filtre edildiği, su ölçüm işlemlerinin yapıldığı ve gübrelerin uygulanabildiği bölümdür.
Genellikle, yumuşak polietilen boruların kullanıldığı lateraller 12 ile 20mm arasındaki çaplarda olup, 16mm olanı çoğu zaman tercih edilmektedir. Damlatıcılar ise aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi boru üzerine takılan ve üretim aşamasında boru içine yerleştirilen tipte olup debileri genellikle 2-4 litre/saattir.
Damlama Sulama;genel bir tanımlama ile bitki gelişimi için gerekli olan suyun belirli bir boru sistemi aracılığı ile taşınıp yan boru (lateral) üzerine veya içine yerleştirilen ve damlatıcı olarak adlandırılan özel yapıdaki araçlarla bitki kök bölgesi çevresine damlalar şeklinde uygulanmasıdır.
Damla sulamada temel amaç bitkinin kullandığı suyu, istenirse bitki besin maddeleri ile birlikte aşırı bir su isteği yaratmadan vermektir. Damlama sulama sistemi, yağmurlama sulama sistemine göre daha düşük işletme basıncı altında çalışan, küçük kesit alanına sahip borularla suyu sık aralıklarla ve az miktarda toprağın belirli bir bölümüne uygulamaktır.
Damla sulama sistemi, aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi denetim ünitesi, boru hatları ve damlatıcılardan oluşur. Denetim ünitesi, basıncın düzenlediği, suyun filtre edildiği, su ölçüm işlemlerinin yapıldığı ve gübrelerin uygulanabildiği bölümdür.
Genellikle, yumuşak polietilen boruların kullanıldığı lateraller 12 ile 20mm arasındaki çaplarda olup, 16mm olanı çoğu zaman tercih edilmektedir. Damlatıcılar ise aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi boru üzerine takılan ve üretim aşamasında boru içine yerleştirilen tipte olup debileri genellikle 2-4 litre/saattir.
Damla Sulama Sistemlerinin Başlıca Üstünlükleri şöyle sıralanabilir;
Uygulanan su miktarı otomatik şekilde kontrol edilebildiği, istenilen miktarda su verilebildiği ve her bitkiye hemen eşit dağıtıldığı için çok iyi bir bitki gelişme ortamı sağlanmaktadır. Bu nedenle, diğer sulama yöntemlerine göre çoğu kez %20 ile %100 arasında fazla verim ve kaliteli ürün elde edilmektedir.
Damla Sulama yöntemi bitki gelişme dönemini kısaltarak turfandacılığa büyük yarar sağlamaktadır.
Damla sulama yönteminde, su uygulamasına yönelik tüm kayıplar yaklaşık olarak tamamen ortadan kalktığı için su uygulama randımanı %90 ile %95 gibi yüksek olan bir yöntemdir. Bu durumda sulama suyundan %40’a varan oranda tasarruf sağlanabilmektedir.
Bitki sıra aralarının sulanmaması ve kuru kalması nedeniyle yabancı ot gelişimi azalmaktadır.
Eğilimi ve derinliği az topraklarda erozyona neden olmadan sulama olanağı sağlanır.
Az debili sular (2-3 lt/sn) tuzlu ve saf su ile destekli atık sular damla sulama yöntemi ile kullanılabilmektedir.
Kontrollü sulama yapılarak bitki besin maddelerinin kök bölgesinden yıkanmasına engel olur.
Alçak basınçta (0,8-1,5 Atü) çalıştığından enerji tasarrufu sağlar.
Rüzgarlı havalarda sulama imkanı sağlar.
İşçilik, gübre ve mücadele ilaçlarından tasarruf sağlar.
Yukarıda açıklanan üstünlüklerin doğal bir sonucu olarakta damla sulama ile iş gücünden ve diğer giderlerden sağlanan ekonomi ve artan verim nedeniyle maliyetin düşmesi net gelirde oldukça büyük bir artış sağlayabilir. Bu nedenle, ülkemizde öncelikle örtüaltı yetiştiriciliğine geniş bir uygulama alanı bulan damla sulama yöntemi, günümüzde turunçgil, bağ ve meyve bahçelerinde, sıraya ekilen bahçe-tarla bitkilerinin (domates, biber, patlıcan, fasulye, çilek, kavun, karpuz, pamuk, mısır, ayçiçeği vb.) sulamsında kullanımaktadır.
Damla sulama yönteminin belirtilen üstünlüklerine karşın ilk tesis masraflarının yüksek olması, bitki köklerinin sınırlı bir bölgede gelişmesi ve ısıtılan şerit civalarında tuz birikiminin olması ile en önemlisi damlatıcı tıkanması gibi sorunlarıda bulunmaktadır. Sorunun çözümüne yönelik olarak sulama suyunun filtre edilmesi, asit ve/veya klor gibi kimyasal madde uygulamaları boruların sonları açılarak basınçlı su ile yıkanması ve sistemin görsel olarak arazide izlenmesi gibi korumaya yönelik önlemlerin uygulanması yukarıdaki olumsuzlukları ortadan kaldırır.
Bir Damla Sulama Sistemi aşağıdaki kısımlardan oluşmaktadır.
Pompa Ünitesi (Su kaynağı)
Denetim Ünitesi
Filtre
Gübre Tankı
Su sayacı – Basınç düzenleyicisi
Yardımcı Parçalar (Vanalar, Bağlantı parçaları v.b.)
Boru hatları ve damlatıcılar
1. Pompa Ünitesi :
Damla sulama sistemi diğer basınçlı sulama sistemlerine göre daha küçük işletme basıncı ile çalışır. Bu basınç 0.8 ile 1.5 atmosfer arasındadır. Bu amaçla elektrik veya sıvı yakıtla çalışan küçük pompalar kullanılabilir. Ancak pompa çıkışındaki basıncın 2 atmosferin altında olmaması gerekir.
Sisteme suyun sağlanması için kullanılan kaynak, basınçlı bir boru hattından geliyor ise pompaya gerek kalmayabilir. Mesela şehir şebekesi suyu v.b.
2. Denetim Ünitesi
a) Filtre :
Gübre Tankı
Su sayacı – Basınç düzenleyicisi
Yardımcı Parçalar (Vanalar, Bağlantı parçaları v.b.)
Boru hatları ve damlatıcılar
1. Pompa Ünitesi :
Sisteme suyun sağlanması için kullanılan kaynak, basınçlı bir boru hattından geliyor ise pompaya gerek kalmayabilir. Mesela şehir şebekesi suyu v.b.
2. Denetim Ünitesi
a) Filtre :
Filtreler su içinde kaba ve ince meteryali tutan boru hatlarını ve özellikle damlatıcıların tıkanmasını önleyen gereçlerdir. Sistemin etkin çalışması sulama suyunun içeriğine, damlatıcı tipine uygun filtre seçimine bağlıdır. Bazı sistemlerde tek filtre kullanılıyor iken bazılarında yosun filtresinin de bulunduğu çok filtreli sistem kullanılabilir. Bunlar kullanım gereğine göre kum ayırıcı HİDROSİKLON, yosun filtresi ve tel filtre veya disk
HALKA; filtreler olabilir. Son filtre ince meteryalin süzülmesi için kullanılır ve elek açıklıkları genel olarak 120-150 mesh arasında değişir. Denetim ünitesindeki filtrelere ek olarak ¾ inç veya 1 inçlik ikincil filtreler yan ana boru
MANİFOLD; başlarında kullanılabilir. Filtrenin otomasyona uygun gelişmiş tipleride piyasada bulunmaktadır.
b) Gübre Tankı :
Gerek tank, gerekse besin çözeltisinin uygulanmasına yönelik çok çeşitli sistemler vardır. Çok basit olarak 25-100 litrelik metal bir tankın basınç altında çalıştırılması yaygın olarak kullanılırsada çözeltinin ayrı bir tankta hazırlanıp sisteme verildiği basitten karmaşığa kadar enjektörlerin kullanıldığı düzeneklerde piyasada bulunmaktadır.
c) Su sayacı – Basınç Düzenleyicisi :
Su sayacı sisteme uygulanan su miktarının ölçümünde kullanılır. Sayaç aynı zamanda birim zamanda geçen su miktarının izlenerek sistemin bütün olarak kontrol edilmesinde de yararlanılan bir ögedir.
Basınç regülatörü, uygulanan suyun belirlenen basınç altında tüm laterallere dağıtımını kontrol eder. Bu amaçla boru veya tek boru hattının başına bağlanabilir.
d) Yardımcı Parçalar :
HALKA; filtreler olabilir. Son filtre ince meteryalin süzülmesi için kullanılır ve elek açıklıkları genel olarak 120-150 mesh arasında değişir. Denetim ünitesindeki filtrelere ek olarak ¾ inç veya 1 inçlik ikincil filtreler yan ana boru
MANİFOLD; başlarında kullanılabilir. Filtrenin otomasyona uygun gelişmiş tipleride piyasada bulunmaktadır.
b) Gübre Tankı :
Gerek tank, gerekse besin çözeltisinin uygulanmasına yönelik çok çeşitli sistemler vardır. Çok basit olarak 25-100 litrelik metal bir tankın basınç altında çalıştırılması yaygın olarak kullanılırsada çözeltinin ayrı bir tankta hazırlanıp sisteme verildiği basitten karmaşığa kadar enjektörlerin kullanıldığı düzeneklerde piyasada bulunmaktadır.
c) Su sayacı – Basınç Düzenleyicisi :
Su sayacı sisteme uygulanan su miktarının ölçümünde kullanılır. Sayaç aynı zamanda birim zamanda geçen su miktarının izlenerek sistemin bütün olarak kontrol edilmesinde de yararlanılan bir ögedir.
Basınç regülatörü, uygulanan suyun belirlenen basınç altında tüm laterallere dağıtımını kontrol eder. Bu amaçla boru veya tek boru hattının başına bağlanabilir.
d) Yardımcı Parçalar :
Aşağıdaki şekillerde görüldüğü gibi bu parçalar system ögelerinin birbirine bağlanmasında ve akışın düzelenmesinde kullanılan parçalardır.
3. Boru Hatları ve Damlatıcılar:
Boru hatları denetim biriminden gelen suyu damlatıcılara iletir. Bu amaçla, PVC ve PE malzemelerden kullanılan ana boru ve yan ana boruların çap ve uzunlukları arazi şekli ve geçireceği sulama suyu miktarına bağlı olarak değişir. Genellikle 32mm’den 110mm’ye kadar borular kullanılmaktadır.
Yan ana borudan su alan lateraller ise bitki sıralarına paralel olarak birleştirilen ve yumuşak polietilenden üretilen borulardır. Yan ana boru hatlarına dik, mümkünse eş yükselti eğrilerine paralel ve bitki sıra aralıklarına bağlı olarak düzenlenirler. Çapları 12 ile 20mm arasındadır. Uzunlukları ise çap, damlatıcı debisi, çalışma basıncı ve arazi eğimine bağlı olarak değişir. (Bakınız; Üniversite Deney Raporları)
Günümüzde, çeşitli ülkelerde birçok firma tarafından çok çeşitli damlatıcılar üretilmektedir. Bunlar arasında en yaygın olanlar boru üzerine takılan damlatıcılar ile boru içersinde belirli aralıklarla damlatıcılaran yerleştirildiği tipteki borulardır. Anılan damlatıcıların bazıları aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi basınç değişmelerine karşı debi değişiklikleri gösterirken bazıları ise basınç değişikliklerinde bile sabit debi sağlanmaktadır. Bunlara piyasa ismi ile basınç ayarlı veya silikonlu meme veya damlatıcılar denilmektedir.
Damlatıcı debileri tiplerine göre genellikle 1 ile 14lt/saat arasında değişmektedir. Yaygın olarak ise 2 ile 4lt/saat debiye sahip damlatıcılar alıcı bulmaktadır.
Damla sulama sistemini oluşturan boru ve damlatıcıların güneş ışınlarını geçirmemesi gerekir. Bu amaçla çoğu parçalar siyah renkte üretilmektedir. Böylece su akış yollarında yosun oluşumuna engel olunması sağlanır.
Sistemde kullanılacak boruların tamamı veya belirli bölümlerinin toprak altına döşenmesi kullanım amacına bağlı olarak değişebilmektedir. Damla sulama boruları (lateral) genellikle bitki sıralarına yakın olarak düzenlenir. Toprak özellikleri, damlatıcı debisi, sulama süresi, bitki aralıklarına bağlı olarak, lateral aralıkların değişiklik göstermesine karşın pratik olarak bitki sıra aralıkları 1 metreden daha az ise her iki sıraya bir lateral kullanılabilir.
Bitki sıra aralıklarının fazla olduğu meyve bahçelerinde ise su kaynağının varlığı bitkinin su ihtiyacı, toprak özellikleri öngörülen sulama aralığı ve uygulanacak su miktarına bağlı olarak değişik biçimde düzenlenir. (Şekil 1’deki gibi) Yaygın olarak kullanılan yöntem ise her sıraya iki lateral düzenlenmesidir. Lateraller, özellikle %2-3’den daha fazla eğilimli arazilerde ise eş yükselti eğrilerine paralel olarak geçirilmelidir.
Damla sulama boruları gerek montaj sonrası gerekse sulama sezonu içerisinde ve sonrasında zaman zaman hat sonraları açılarak basınçlı su ile yıkanmalıdır. Yıkanmasının sıklığı kullanılan suyun kalitesine ve damlatıcı tıkanmasına yol açan maddelerin boru sonlarındaki birikim hızına bağlıdır.
Eğer sistem sezon dışında depolanacaksa boruların temiz olarak kaldırılması önem kazanmaktadır. Boruların asit ve klorlu kimyasallarla zaman zaman yıkanarak temizlenmesinde tıkanmanın önlenmesi için gerekli olbilmektedir. Bu konuda uzman kişilerin önerileri dikkate alınmalıdır.
Damla sulama sistemleriyle sulamanın ne zaman ve hangi aralıklarla yapılacağı ile her sulamada ne miktarda sulama suyunun uygulanacağı, su kaynağı, toprak, bitki ve iklim özelliklerine bağlı olarak deiğişiklik gösterir. Örneğinn, çok sıcak dönemlerde bazı bitkiler için uygulanacak sulama suyu miktarı günlük olarak 10m3 /dekar’a kadar yükselebilmektedir. Buna karşılık normala koşullarda en yüksek sulama suyu miktarı gelişmiş bitkiler için 3-7m3 /dekar arasındadır. Bitkilerin sulama programlarını belirtmek için tansiyometreler, buharlaşma kapları v.b. gibi çeşitli yöntemler kullanılabilmektedir.
Damla sulama sistemlerinde, denetim ünitesinde kullanılan filtre veya filrelerin açılarak zaman zaman temizlenmesi gerekir. Filtrelerin temizleme sıklığı kullanılan sulama suyunun kimliğine bağlıdır. Kısmen tıkanan filter system işletme basıncının azalmasına ve sonuçta olumsuzluklara yol açacaktır. Filtrenin tıkanma durumuna göre ekipman zarar görebilir ve sisteme su girişi kesilebilir. Temizleme elle veya otomatik olarak yapılabilmektedir. Her iki durumda da filitrenin zarar görmemesi için gereken önlem ve özenin gösterilmesi gerekmektedir. Lateral boru üzerindeki damlatıcı tıkanmaları genellikle sudaki kirecin damlatıcı deliklerini tıkaması ile olur.
Bunun önüne geçmek için, damla sulama sisteminin yukarıda belirtildiği gibi asit veya benzeri kimyasal çözeltilerle damlatıcıların tıkanması önlenebilir.
Şöyleki;
3. Boru Hatları ve Damlatıcılar:
Boru hatları denetim biriminden gelen suyu damlatıcılara iletir. Bu amaçla, PVC ve PE malzemelerden kullanılan ana boru ve yan ana boruların çap ve uzunlukları arazi şekli ve geçireceği sulama suyu miktarına bağlı olarak değişir. Genellikle 32mm’den 110mm’ye kadar borular kullanılmaktadır.
Yan ana borudan su alan lateraller ise bitki sıralarına paralel olarak birleştirilen ve yumuşak polietilenden üretilen borulardır. Yan ana boru hatlarına dik, mümkünse eş yükselti eğrilerine paralel ve bitki sıra aralıklarına bağlı olarak düzenlenirler. Çapları 12 ile 20mm arasındadır. Uzunlukları ise çap, damlatıcı debisi, çalışma basıncı ve arazi eğimine bağlı olarak değişir. (Bakınız; Üniversite Deney Raporları)
Günümüzde, çeşitli ülkelerde birçok firma tarafından çok çeşitli damlatıcılar üretilmektedir. Bunlar arasında en yaygın olanlar boru üzerine takılan damlatıcılar ile boru içersinde belirli aralıklarla damlatıcılaran yerleştirildiği tipteki borulardır. Anılan damlatıcıların bazıları aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi basınç değişmelerine karşı debi değişiklikleri gösterirken bazıları ise basınç değişikliklerinde bile sabit debi sağlanmaktadır. Bunlara piyasa ismi ile basınç ayarlı veya silikonlu meme veya damlatıcılar denilmektedir.
Damlatıcı debileri tiplerine göre genellikle 1 ile 14lt/saat arasında değişmektedir. Yaygın olarak ise 2 ile 4lt/saat debiye sahip damlatıcılar alıcı bulmaktadır.
Damla sulama sistemini oluşturan boru ve damlatıcıların güneş ışınlarını geçirmemesi gerekir. Bu amaçla çoğu parçalar siyah renkte üretilmektedir. Böylece su akış yollarında yosun oluşumuna engel olunması sağlanır.
Sistemde kullanılacak boruların tamamı veya belirli bölümlerinin toprak altına döşenmesi kullanım amacına bağlı olarak değişebilmektedir. Damla sulama boruları (lateral) genellikle bitki sıralarına yakın olarak düzenlenir. Toprak özellikleri, damlatıcı debisi, sulama süresi, bitki aralıklarına bağlı olarak, lateral aralıkların değişiklik göstermesine karşın pratik olarak bitki sıra aralıkları 1 metreden daha az ise her iki sıraya bir lateral kullanılabilir.
Bitki sıra aralıklarının fazla olduğu meyve bahçelerinde ise su kaynağının varlığı bitkinin su ihtiyacı, toprak özellikleri öngörülen sulama aralığı ve uygulanacak su miktarına bağlı olarak değişik biçimde düzenlenir. (Şekil 1’deki gibi) Yaygın olarak kullanılan yöntem ise her sıraya iki lateral düzenlenmesidir. Lateraller, özellikle %2-3’den daha fazla eğilimli arazilerde ise eş yükselti eğrilerine paralel olarak geçirilmelidir.
Damla sulama boruları gerek montaj sonrası gerekse sulama sezonu içerisinde ve sonrasında zaman zaman hat sonraları açılarak basınçlı su ile yıkanmalıdır. Yıkanmasının sıklığı kullanılan suyun kalitesine ve damlatıcı tıkanmasına yol açan maddelerin boru sonlarındaki birikim hızına bağlıdır.
Eğer sistem sezon dışında depolanacaksa boruların temiz olarak kaldırılması önem kazanmaktadır. Boruların asit ve klorlu kimyasallarla zaman zaman yıkanarak temizlenmesinde tıkanmanın önlenmesi için gerekli olbilmektedir. Bu konuda uzman kişilerin önerileri dikkate alınmalıdır.
Damla sulama sistemleriyle sulamanın ne zaman ve hangi aralıklarla yapılacağı ile her sulamada ne miktarda sulama suyunun uygulanacağı, su kaynağı, toprak, bitki ve iklim özelliklerine bağlı olarak deiğişiklik gösterir. Örneğinn, çok sıcak dönemlerde bazı bitkiler için uygulanacak sulama suyu miktarı günlük olarak 10m3 /dekar’a kadar yükselebilmektedir. Buna karşılık normala koşullarda en yüksek sulama suyu miktarı gelişmiş bitkiler için 3-7m3 /dekar arasındadır. Bitkilerin sulama programlarını belirtmek için tansiyometreler, buharlaşma kapları v.b. gibi çeşitli yöntemler kullanılabilmektedir.
Damla sulama sistemlerinde, denetim ünitesinde kullanılan filtre veya filrelerin açılarak zaman zaman temizlenmesi gerekir. Filtrelerin temizleme sıklığı kullanılan sulama suyunun kimliğine bağlıdır. Kısmen tıkanan filter system işletme basıncının azalmasına ve sonuçta olumsuzluklara yol açacaktır. Filtrenin tıkanma durumuna göre ekipman zarar görebilir ve sisteme su girişi kesilebilir. Temizleme elle veya otomatik olarak yapılabilmektedir. Her iki durumda da filitrenin zarar görmemesi için gereken önlem ve özenin gösterilmesi gerekmektedir. Lateral boru üzerindeki damlatıcı tıkanmaları genellikle sudaki kirecin damlatıcı deliklerini tıkaması ile olur.
Bunun önüne geçmek için, damla sulama sisteminin yukarıda belirtildiği gibi asit veya benzeri kimyasal çözeltilerle damlatıcıların tıkanması önlenebilir.
Şöyleki;
DAMLA SULAMA SİSTEMİNİN TEMİZLENMESİ
Sistemin temizlenmesi için Fosforik Asit veya kimyasal çözeltiler kullanılır. Fosforik Asit ile temizleme işlemi tüm hasat mevsimi boyunca iki defa yapılır. Birinci sistem çalışırken 1 veya 1,5 ay sonra, ikincisi ise hasat sonunda uygulanır.
Temizleme işlemi için, dönüm başına 1-1.5 kg. Fosforik Asit, gübre tankına doldurulur. Su ile beraber sisteme basılır. Sistem durdurularak Fosforik Asitli su sistem içinde 35-40 dakika bekletilir. Daha sonra sistem yeniden çalıştırılarak damlatıcılardan asitli su akması sağlanır. Bu uygulama 10 dakika sürer. Tekrar sistem durdurulur. Lateral hatların (damlama boruları) sonundaki körtapalar çıkartılarak sistem yeniden çalıştırılır. Bu kez sisteme temiz su (sulama suyu) basılır ve böylece temizleme işlemi, tamamlanmış olur ve eriyen kireç sistemden atılır.
EGE DRİP DAMLA SULAMA BORUSUNUN ÖZELLİKLERİ
Ege Drip damla sulama borusu firmamız tarafından zuzun yıllar araştırma geliştirme çalışmaları sonucunda geliştirilmiş özel plastik karışımdan üretilmektedir. Ø16mm dış çapında, yumuşak polietilen boru içersinde 2lt/saat ve 4/lt saat debiye sahip damlatıcıların değişik aralıklarla (20,25,33,40,50,60,75,90 ve 100cm.) yerleştirildiği ve iki tarafı akıtmalı, labirent boşluğundan 3 bir tarafa, 3 diğer tarafa olmak üzere 6 delikli damla sulama boruları yapabilmektedir. Borular yurt dışından getirilen ve en son teknolojiye sahip makinalar tarafından üretilmektedir.
Firmamız tarafından imalatı yapılan labirent kanallı uzun ve çift taraflı akış yollu damlatıcılarda, özel tasarımıyla türbülanslı akış yaratılarak gerek diğer damlatıcılardan gerekse girişinde kendi filtresinin bulunması nedeniyle tıkanma sorunu en düşük düzeyde tutulur. Anılan üstünlüklerin yanısıra her damlatıcıda iki farklı yönde toplam 6 delikli su çıkışının bulunması tıkanma sorununu hemen hemen ortadan kaldırıldığı gibi başka hiçbir damla sulama borusunda bulunmayan bu özelliği ile daha uniform bir sulama sağlanabilmektedir.
Bu sistem Türkiye’de yalnız firmamızın imal etmiş olduğu Ege Drip Damla Sulama borularında bulunmaktadır.
Damla borularının yanısıra, firmamız bu boruların montajında kullanılan yardımcı parçalarıda (nipel, conta, körtapa v.b.) üretilmektedir.
Sonuç olarak EGEDRİP damla sulama boruları bu yazının önceki bölümlerinde belirtilen damla sulama yönteminin tüm üstünlüklerini üreticilerimize yaşatabilecek bir üründür.
Ürünlerimizin kalitesi ve sulamaya uygunluğu Üniversite tarafından yapılan inceleme ve deneylerle de onaylanmıştır. Buna ait 2 ve 4lt/saat debili Damla Sulama borularının değişik işletme basınçlarında eş su dağılımını gösterir lateral uzunlukları ile ilgili Üniversite Deney raporları ektedir. Unutulmamalıdır ki bir sistemden beklenen yararın sağlanabilmesi için her aşamada konunun uzmanlarına danışma gereği bulunmaktadır.
Firmamız yüksek standartlardaki ürünleri ve hususta çalışan en iyi bilgiye sahip Ege Yıldız’ın Türkiye genelindeki 7 adet Bölge Müdürlüklerinde deneyim sahibi çalışan Ziraat Mühendisleriyle proje, monta, İşletme ve bakım gibi tüm konularda siz üreticilerimize hizmet etmekten zevk duyacaktır.
DAMLA SULAMADA GÜBRELEME
Daha kaliteli ürün ve daha yüksek verim için sulama ve gübrelemeyi birleştiren bu sistem toprak tipine ve bitkilerin ihtiyacına göre verimliliği arttırmada en etkili yoldur.
Az yağış alan bölgelerde de bitki besinlerinin kök bölgesine girmesini garanti altına alan tek yoldur.
Bu sistem besin maddelerini yarayışlılığını ve kökler tarafından alımını arttırır.
Sistemin temizlenmesi için Fosforik Asit veya kimyasal çözeltiler kullanılır. Fosforik Asit ile temizleme işlemi tüm hasat mevsimi boyunca iki defa yapılır. Birinci sistem çalışırken 1 veya 1,5 ay sonra, ikincisi ise hasat sonunda uygulanır.
Temizleme işlemi için, dönüm başına 1-1.5 kg. Fosforik Asit, gübre tankına doldurulur. Su ile beraber sisteme basılır. Sistem durdurularak Fosforik Asitli su sistem içinde 35-40 dakika bekletilir. Daha sonra sistem yeniden çalıştırılarak damlatıcılardan asitli su akması sağlanır. Bu uygulama 10 dakika sürer. Tekrar sistem durdurulur. Lateral hatların (damlama boruları) sonundaki körtapalar çıkartılarak sistem yeniden çalıştırılır. Bu kez sisteme temiz su (sulama suyu) basılır ve böylece temizleme işlemi, tamamlanmış olur ve eriyen kireç sistemden atılır.
EGE DRİP DAMLA SULAMA BORUSUNUN ÖZELLİKLERİ
Ege Drip damla sulama borusu firmamız tarafından zuzun yıllar araştırma geliştirme çalışmaları sonucunda geliştirilmiş özel plastik karışımdan üretilmektedir. Ø16mm dış çapında, yumuşak polietilen boru içersinde 2lt/saat ve 4/lt saat debiye sahip damlatıcıların değişik aralıklarla (20,25,33,40,50,60,75,90 ve 100cm.) yerleştirildiği ve iki tarafı akıtmalı, labirent boşluğundan 3 bir tarafa, 3 diğer tarafa olmak üzere 6 delikli damla sulama boruları yapabilmektedir. Borular yurt dışından getirilen ve en son teknolojiye sahip makinalar tarafından üretilmektedir.
Firmamız tarafından imalatı yapılan labirent kanallı uzun ve çift taraflı akış yollu damlatıcılarda, özel tasarımıyla türbülanslı akış yaratılarak gerek diğer damlatıcılardan gerekse girişinde kendi filtresinin bulunması nedeniyle tıkanma sorunu en düşük düzeyde tutulur. Anılan üstünlüklerin yanısıra her damlatıcıda iki farklı yönde toplam 6 delikli su çıkışının bulunması tıkanma sorununu hemen hemen ortadan kaldırıldığı gibi başka hiçbir damla sulama borusunda bulunmayan bu özelliği ile daha uniform bir sulama sağlanabilmektedir.
Bu sistem Türkiye’de yalnız firmamızın imal etmiş olduğu Ege Drip Damla Sulama borularında bulunmaktadır.
Damla borularının yanısıra, firmamız bu boruların montajında kullanılan yardımcı parçalarıda (nipel, conta, körtapa v.b.) üretilmektedir.
Ürünlerimizin kalitesi ve sulamaya uygunluğu Üniversite tarafından yapılan inceleme ve deneylerle de onaylanmıştır. Buna ait 2 ve 4lt/saat debili Damla Sulama borularının değişik işletme basınçlarında eş su dağılımını gösterir lateral uzunlukları ile ilgili Üniversite Deney raporları ektedir. Unutulmamalıdır ki bir sistemden beklenen yararın sağlanabilmesi için her aşamada konunun uzmanlarına danışma gereği bulunmaktadır.
Firmamız yüksek standartlardaki ürünleri ve hususta çalışan en iyi bilgiye sahip Ege Yıldız’ın Türkiye genelindeki 7 adet Bölge Müdürlüklerinde deneyim sahibi çalışan Ziraat Mühendisleriyle proje, monta, İşletme ve bakım gibi tüm konularda siz üreticilerimize hizmet etmekten zevk duyacaktır.
DAMLA SULAMADA GÜBRELEME
Daha kaliteli ürün ve daha yüksek verim için sulama ve gübrelemeyi birleştiren bu sistem toprak tipine ve bitkilerin ihtiyacına göre verimliliği arttırmada en etkili yoldur.
Az yağış alan bölgelerde de bitki besinlerinin kök bölgesine girmesini garanti altına alan tek yoldur.
Bu sistem besin maddelerini yarayışlılığını ve kökler tarafından alımını arttırır.
Gübre, sulama suyunda fazlaca seyreldiği için bitki kölerini yanma tehlikseinden uzaklaştıran en emniyetli bir uygulama metodudur. Diğer uygulama şekillerine nazaran daha basit ve uygun bir yöntemdir. Zaman, iş, alet ve enerji tasarrufu sağlar. Damla sulama ile gübrelemede kullanılan eriyiklerin dozajı ürünün cinsi, çeşidi, toprak tipi, iklim ve beklenen ürün miktarı kıstas alınmak suretiyle aşağıda açıklanmıştır.
Bitki
|
Gelişme
Dönemi
Günleri |
Potasyum
Nitrat
(KNO3)
gr/da |
İlave
Azot(N) gr/da |
Üre*
gr/da |
P2O5
g/da |
Fosforik
Asit %85
ml/da |
|
0- 60
|
400
|
130
|
280
|
200
|
200
|
61-120
|
1000
|
130
|
280
|
200
|
200
| |
121-240
|
1300
|
170
|
170
|
100
|
100
| |
241-270
|
1100
|
170
|
170
|
-
|
-
| |
271-300
|
1000
|
170
|
170
|
-
|
-
|
*Suda eriyen diğer Azot’lu (N) ve fosforlu (P) gübreler kullanılabilir.
B- SEBZELER
Damla gübrelemesi ile yetiştirilen sebzelerin sebzelerin gelişme dönemlerine göre tavsiye edilen günlük Potasyum Nitrat, Azot ve Fosfor miktarları aşağıda belirtilmiştir.
| Bitki | Gelişme Dönemi Günleri | Potasyum Nitrat (KNO3) gr/da | İlave Azot(N) gr/da | Üre* gr/da | P2O5 gr/da | Fosforik Asit %85 Ml/da |
| Domates ve Patlıcan | Şaşırtma-21 21-45 46-70 71-110 111 Hasat Sonu | 600 | 40 | 90 | 70 | 70 |
| 800 | 100 | 215 | 70 | 70 | ||
| 750 | 150 | 325 | 70 | 70 | ||
| 110 | 200 | 430 | 80 | 80 | ||
| 350 | 200 | 430 | 50 | 50 | ||
| Biber | Şaşırtma-10 11-30 31-50 51-75 76-105 106 Hasat Sonu | 250 | 70 | 150 | 90 | 90 |
| 400 | 110 | 235 | 140 | 140 | ||
| 500 | 140 | 300 | 90 | 90 | ||
| 650 | 170 | 370 | 90 | 90 | ||
| 1000 | 220 | 470 | 50 | 50 | ||
| 1000 | 220 | 470 | 50 | 50 | ||
| Hıyar ve Kabak | Ekim-30 31-60 61-90 91 Hasat Sonu | 750 | 50 | 110 | 70 | 70 |
| 1200 | 170 | 370 | 50 | 50 | ||
| 1500 | 170 | 370 | 100 | 100 | ||
| 1500 | 170 | 370 | - | - | ||
| Marul | Şaşırtma-30 16-30 31-45 46 Hasat Sonu | 100 | 20 | 45 | 20 | 20 |
| 650 | 50 | 110 | 60 | 60 | ||
| 1500 | 100 | 215 | 100 | 100 | ||
| 1300 | 30 | 65 | 100 | 100 | ||
| Kavun ve Karpuz | Ekim çiçeklenme çiçeklenme-meyve tutum meyve tutum-Renk dökümü Olgunlaşma-Hasat | 370 | 20 | 45 | 70 | 70 |
| 500 | 50 | 110 | 70 | 70 | ||
| 750 | 100 | 215 | 90 | 90 | ||
| 250 | 50 | 110 | - | - | ||
| Soğan | Dikim 3 yaprak Yaprak Gelişmesi Yaprak Gelişmesi Sonu Yumru Teşekkülü | 500 | 130 | 280 | 90 | 90 |
| 350 | 150 | 325 | 90 | 90 | ||
| 850 | 290 | 630 | 90 | 90 | ||
| 350 | 100 | 215 | 60 | 60 |
C.TURUNÇGİLLER
Pasif besin alımının nisbeten önlenmiş rol oynaması sebebiyle turunçgil köklerinin besin maddesi alım mekanizması diğer bir çok bitkiden çok farklıdır. Bunun için toprakta arzu edilmeyen iyonların yüksek oluşu, bunların bitkide de yüksek olmasına neden olur.
C1. Ürüne yatmamış turunçgil ağaçları için gübre tavsiyesi
| Ağacın Yaşı Yıl | Yıllık Uygulama (KNO3) gr/ağaç | Yıllık İlave Azot (N)* gr/ağaç |
| 1 | 80-100 | 40(200) |
| 2 | 110-200 | 60(240) |
| 3 | 200-240 | 90(360) |
| 4 | 250-330 | 120(480) |
| 5 | 330-400 | 120(480) |
C2. Ürüne yatmamış turunçgil ağaçları için gübre tavsiyesi
| Uygulama Zamanı | Uygulama Oranı kg/dayıl* | |
| Amonyum Nitrat %26*** | Potasyum Nitrat | |
| İlkbahar-Yaz başlangıcı (4-5 ayrı kısımda)** | 15-30 | 25 |
| Hasat Öncesi Uygulama | 4-8 | 10 |
* Yöresel tavsiyelere göre fosforlu gübreler doğrudan toprağa temel gübre olarak uygulanmalıdır.
** Gübreleme hasattan 5 ay önce tamamlanmalıdır.
*** Suda erir diğer azotlu (N) gübrelerle değiştirilebilir.
D.ÇİLEK
Tuzluluğa çok hasastır. Yüksek konsantrasyonda klor ve sodium yaşlı yaprakların kenarlarında yanıklara, meyvelerin küçülmesine ve ürün azalmasına sebep olur. Çilek için gerekli gübre bilgileri;
Uygulama
Zamanı |
PotasyumNitrat kg/da
| İlave N kg/da |
Üre*Kg/da
|
P2O5Kg/da
|
Triple SüperFosfat kg/da
|
Fosforik
Asit lt/da |
Temel Gübre
(Toprak Uygulaması) | 10 | - | - | 1 | 10 | - |
Dikimden 4-8Hafta Sonra
| 3/Hafta | - | - | 0.8/Hafta | - | 0.8/Hafta |
Dikimden 8-16Hafta Sonra
| 3.5/Hafta | 0.7/Hafta | 1.5/Hafta | 0.8/Hafta | - | 0.8/Hafta |
E.YAPRAĞINI DÖKEN MEYVE AĞAÇLAR
Bu tür meyve ağaçlarının besin maddelerini depolama kabileyetinin oluşu sebebiyle günlük hassas gübre uygulamasına ihtiyaç yoktur.
Yaprağını döken çeşitli meyve ağaçlarına genel tavsiyeler;
| Uygulama Zamanı | Uygulama Zamanı | |
| Potasyum Nitrat | Üre** | |
| İlkbahar – Yaz Başlangıcı | 25-30 | 10-20 |
| Yaz Sonu | - | 5-10 |
| Hasat Öncesi | 5,5 - 7,5 | 1,5 - 3 |
* *Suda erir Azotlu gübreler kullanılabilir.
Gübreleme hasattan 30 gün önce tamamlanmalıdır. İyi kalitede meyvenin muhafazası için aşırı ve geç Azotlu gübre uygulamasından kaçınılmalıdır.
F.MUZ
Muz bitkisine, gelişme döneminden itibaren devamlı sabit azot temini gereklidir. Fosfor ihtiyacı nisbeten azdır. Fakat yüksek Potasyum tüketicisidir.
Yüksek verimli muz bitkileri için gübreleme tavsiyesi kg/da/yıl
| Potasyum Nitrat | İlave N | Üre* | P2O5 | FosforikAsit %85 |
| 190-200 | 3.2 | 3.2 | 16 | 16 |
Sulama aralıklarına göre, toplam gübre uygulaması küçük kısımlar halinde uygulanır.
G.BAĞ
Gerek ürün ve gerekse budama aralıkları ile topraktan önemli miktarlarda alınan Potasyumu karşılamak için, bağlara fazla miktarda Potasyum verilmelidir. Potasyum aynı zamanda ürünün şeker nisbetini yükseltmekte ve hastalıklara karşıda dayanıklılığı arttırmaktadır.
Sulama sistemi ile genç bağlara aşağıdaki gübreler tavsiye edilmiştir.
İlk yıl : 2.0 – 3.0 kg N ve K2O
İkinci Yıl : 3.0 – 4.0 kg N ve 3.5 kg K2O
Üçüncü yıl : 4.0 – 6.0 kg N ve 5.0 – 7.0 kg K2O
Fosfor uygulaması yöresel tavsiyelere göre yapılır. Tam ürüne yatmış bağlarda gübre tavsiyesi;
| Tipi | Uygulama Zamanı *Potasyum Nitrat | Uygulama Miktarı (Kg/da/yıl) | |
| Amonyum | Nitrat*** %26 | ||
| Sofralık Üzüm | Erken İlkbahar başlangıcı | 30 - 40 | 35 - 40 |
| Şaraplık Üzüm | İlkbahar-yaz**başlangıcı | 35 - 45 | 20 - 25 |
** Tüm miktar renk dönem öncesi verilmelidir.
*** Diğer çözünür N’lu gübrelerle yer değiştirebilir.
DAMLA SULAMA SİSTEMİ İLE GÜBRELEMEDE DİKKAT EDİLECEK ÖNEMLİ HUSUSLAR
1)Fazla kireçli sularda fosforlu gübreyi temel olarak doğrudan toprağa uygulamak daha uygundur.
2)Gübreli besin eriğini sulama sistemi tam çalışma basıncına ulaşmadan sisteme verilmelidir.
3)Sulama mevsimi nihayetinde sistem %0.03’lük HNO3 (Nitrik Asit) ile çalıştırılarak temizlik sağlanmalı ve sistemdeki tıkanmaları engellemek için HCL (Hidroklorik Asit) veya H2SO4 (Sülfirik Asit) kullanılmamalıdır.
4)Sistem içinde gübrenin boşaltılıp toprağa tamamen verilmesi için sistem 10 – 15 dakika sadece su ile çalıştırılmalıdır.
5)Damla sulamada kullanılacak gübreyi birgün önceden eriyik haline getirerek gübre içersindeki katkı maddelerinin çökertilmesi şarttır. Potasyum Nitratta katkı maddeleri direk çözüldüğü için bir gün önceden eritilmesine gerek yoktur.
DAMLA SULAMADA EN UYGUN GÜBRE CİNSLERİ
1. Amonyum Nitrat (NH4NO3) : %26 N
2. Magnezyum Sülfat (Mg8O47H2O) : %16 MgO
3. Mangan Sülfat (MnSO47H2O) : %8MnO
4.Üre (CO(NH2)2) : %46 N
5.Çinko Sülfat (ZnSO47H2O) : %25 ZnO
6.Fosforik Asit (H3PO4) : %85’lik
7.Potasyum Nitrat (KNO3) : %13N ve %46 K2O
8.Demir EDTA (Fe-EDTA): %6 FeO
9.Triple Süper Fosfat, Amonyum Nitrat ve Di Amonyum Fosfat gübreleri gibi gübreler iyice eritilip ve süzüldükten sonra kullanılmalıdır.
10. Magnezyum, Çinko-Mangan ve demirli gübreler danışmadan kullanılmamalıdır.
Damla sulama sisteminin uzun ömürlü olabilmesi için Potasyum Nitrat mutlaka kullanılmalıdır.
Kaynak:Derleyen By Eyyupk
http://www.egeyildiz.com.tr/egeyildiz.php?sayfa_id=904&kategori_id=902&id=30&k_id=902
