Organik Tarımda Kullanılabilecek Gübre – Organik Tarımda Kullanılabilecek Toprak İyileştiricileri
Hayvansal Kaynaklı Ürün veya Yan ürünler: Kan unu tırnak ve boynuz unu kemik unu veya Jel haline getirilmiş kemik unu balık unu et unu tüy saç unu saç süt ürünleri.
Çiftlikte üretilen Organik Maddeler:
Çiftlik gübresi Çiftlik sıvı atıkları (Şerbet) kanatlı gübresi ve çiftlik gübresinden elde edilmiş kompost hayvan gübreleri bitki atıkları ve yeşil gübre saman yaprak ve diğer bitkisel atıklar fındık curuf kompostu bitki yaprakları ve diğer bitkisel atık ve artıklar.
Diğer Organik Maddeler:
Diğer kaynaklardan sağlanan organik maddelerden yapılan kompostlar kültür mantarı üretim artıkları bıçkı tozu talaş ağaç artıkları ve ağaç kabukları ağaç külü deniz yosunları ve deniz yosunu ürünlerikuş gübreleri gıda ve tekstil endüstrisinden sağlanan organik yan ürünler turba (torf peat) gübre için bitki kaynaklı ürünler veya yan ürünler (Örneğin; yağlı tohum küspesi vb.) organik kentsel atıklardan yapılan kompostlar.
Hayvansal Kaynaklı Ürün veya Yan ürünler:
Kan unu tırnak ve boynuz unu kemik unu veya Jel haline getirilmiş kemik unu balık unu et unu tüy saç unu saç süt ürünleri.
Mineraller ve Kayaçlar:
Humat (Humic Shale) ham hümik asit tuzu (Leonardite)humik asit ekstratı alçı taşı (jips) doğl kalsiyom karbonat yumuşak kaya fosfatı aliminyum kalsiyum fosfat dolomit deniz yosunu esaslı fosil kayalar tüf kükürt borat (Borate) kaya unu (Granit tozu/kumu) demir sülfat demir karbonat vermikulit (Vermiculite) perlit klinoptilolit (Clinoptilolite).
Mikrobiyal Gübreler:
Rhizobium bakterisi azoto bakterler azospirilum clostridium mavi yeşil algler mikorizalar.
Organik Tarımda Kullanılabilecek Bitki Koruma Ürünlerinden Bazıları:
Bitki ve Hayvansal Orijinli Maddeler:
Azadiracha İndica (Neem ağacı) dan ekstrakte edilmiş A.Jesus azadiraktin (İnsektisit) hidrolize proteinler (Çekici) balmumu (Fungusit) Nicotiana tabacumdan ekstrakt (İnsektisit) nane yağı çam yağı ve kimyon yağı gibi bitkisel yağlar (İnsektisit akarisit fungusut ve sürgün önleyici inhibitördür) Chrysanthemum cineriaefolium dan eksrakte edilmiş pirentrinler (İnsektisit)
Biyolojik zararlı kontrolü için kullanılacak mikro organizmalar:
Bakteri virüs ve mantar gibi mikroorganizmalar (Örneğin: Bacillus thringiensis granulosis virus)
Organik Tarımda geleneksel olarak kullanılan maddeler:
Yağ asiti potasyum tuzu yumuşak sabun(İnsektisit akarisit bakterisit) kükürt (Fungusit akarisit uzaklaştırıcı)
Not:
1. Organik Tarımda kullanılabilecek ürünler; kontrol ve/ veya sertifikasyon kuruluşu tarafından denetlenmelidir.
2. Organik tarımda kullanılabilecek ürünlerin tamamı tanımı bileşime ait şartlar kullanım koşulları ve riskleri Organik Tarım Yönetmeliğinde belirtilmektedir.
Kaynaklar:
1. Altındişli A. E. İlter 1999 Eko Tarımda İlke ve Kavramlar. Ekolojik Tarım. Ekolojik Tarım Organizasyonu Derneği. İZMİR. S: 24-29
2. Anon.2002. Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına ilişkin Yönetmelik. 11 Temmuz 2002 tarih ve 24812 sayılı resmi gazete.
3. Anon.2001. Organik Tarım El Kitabı. T.C. TARIM VE Köy İşleri Bakanlığı. ANKARA
4. Russ N. 2001 Turkey Organic Products USDA.Foreign Agricultural Service GAİN Report TU1029. Ankara TURKEY
• Başlıca gübreler Başlıca gübreler şöyle sınıflandırılır
—Azotlu basit mineral gübreler: kalsiyum nitrat, sodyum nitrat ya da güherçile, kireç ve magnezyum nitrat, kalsiyum siya-namit, amonyum sülfat, amonitrat, amonyum sülfonitrat, magnezyum sülfonitrat, susuz amonyak, azotlu eriyikler, amonyum klorür, üre
—Azotlu basit organik gübreler: kurutulmuş kan, boynuz, deri, yün artıkları, çiriş potası, tüyler, küspeler; sanayide organik bireşimle elde edilen organik gübreler (formaldehit üre, krotomiliden diüre, izo-bütillden diüre)
—Bileşik mineral gübreler: kimyasal yolla elde edilen (karmaşık gübreler) ya da birçok basit gübrenin kuru karışımıyla sağlanan İki ya da daha çok verim artırıcı eleman içeren gübreler
—Bileşik organik gübreler: insan dışkıları, çiftlik gübreleri, kuş, yarasa, balık gübreleri; kümes hayvanlarının dışkıları, melas tortuları
—Fosfatlı basit mineral gübreler: Thomas cürufu, süperfosfatlar, doğal fosfatlar, bi-kalsiyumlu fosfatlar, çökelmiş fosfat, çözünmüş fosfat, alümino-kalslyum fosfat, kemik tozu, hayvansal kömür
—Potasyumlu basit mineral gübreler: ham potas tuzları, silvinit, potasyum klorür, potasyum sülfatlar, potasyum karbonat ve potasyum bikarbonat, İmbik tortuları, pancar yıkama tortuları
• Pazarlama Gübrelerin pazarlanmasını düzenleyen mevzuat, garantiyi belirten bir etiketi zorunlu kılar Etikette gübre tipinin adı, sonra sırayla garantili gübre elemanlarının oranları: baş elemanlar (azot, fosfat, potasyum), ikinci derecedeki elemanlar, oligoelementler Oranlar, 100 kg üründeki gübre elemanının kg cinsinden miktarıyla gösterilir Gübre elemanları azot ve oligoelementler için kimyasal element cinsinden ve diğer elemanlar için oksitler olarak hesap edilir: fosfor (P205), potasyum (K20), kalsiyum (CaO), magnezyum (MgO), kükürt (S03)
• Çiftlik gübresi Bu gübreyi oluşturan karışım yığını yüzeyde aerobl, derin kısmında anaerobl bir mayalanmaya uğrar Yataklıkların emdiği idrarın üresinden oksijenin varlığında (aerobl mayalanma) amonyum karbonat oluşur, sonra o da karbon gazına ve amonyağa ayrışır Havasız yerdeki mayalanmada (anaerobi mayalanma) mikroorganizmalar, organik maddeleri ayrıştırır ve metangazı (gübre gazı) ile birlikte önemli miktarda karbon gazı çıkar Yataklıklardaki selüloz yıkıma uğrar, bundan da amonyağı emerek tutan nemli humus maddeleri doğar
Bu mayalanmalardan doğan ısı mikroorganizmaların yaşamını kolaylaştırır ve yeterince nem varsa parçalanmayı hızlandırır Bir çiftlik gübresinin içeriği ve kalitesi, yataklığın yapısına (tahıl samanları, eğrelti-otu, talaş, vb), yataklığın ve dışkıların karşılıklı oranlarına, hayvanların türüne ve beslenme biçimine, gübrenin saklanma tarzına ve mayalanma derecesine göre çok değişiktir Bir çiftlik gübresinin ağırlığı yalnızca sıkışma durumuna değil, aynı zamanda mayalanma durumuna ve nem derecesine de bağlıdır (sıkışmamış 1 m3 taze çiftlik gübresi 500 kg, iyi yığılmış nemli çiftlik gübresiyse 900 kg çeker)
—ikt Türkiye'de, yapay gübre üretimine ilk kez Karabük Demir-çelik işletmelerinde bir amonyum sülfat tesisi kurularak başlandı (1939) 1944'te, aynı tesise fosforlu gübre üretim birimi eklendi 1954'te Gübre fabrikaları taş iskenderun'da, 1961'de Azot sanayii taş Kütahya'da, 1971'de istanbul Gübre sanayii aş Yarım-ca'da kurdukları gübre tesislerini işletmeye açtılar Bu tesisleri, Gemlik, Mersin, Bandırma, Samsun'da kurulan yeni fabrikalar izledi
Planlı dönemde, gübre dışalım, dışsatım ve dağıtım görevi Türkiye Zirai donatım kurumu'na (TZDK) verilmiş, 1964'te, T Şeker fabrikaları ao, 1965'te Çay müstahsilleri kooperatifleri, 1967'de Tarım kredi kooperatifleri birliği vakfı, Tariş, Çuko-birlik, Antbirlik ve Akçaabat tütün ekicileri birliği, Devlet üretme çiftlikleri genel müdürlüğü, Mersin Narenciyeciler kooperatifi ve Umumi mağazalar taş'yi de içine almak üzere yetkili kuruluşların sayısı artırılmıştır
1972'de, gübre alım, satım ve dağıtım işleriyle görevli kuruluş sayısı TZDK, T Şeker fabrikaları ao ve Tarım kredi kooperatifleri yardımlaşma birliği olarak üçe indirilmiştir 24 ocak 1980 istikrar progra-mı'nda, tarımsal girdilere uygulanan sübvansiyonların, enflasyonun temel etkenlerinden biri olarak ele alınması, gübrede sübvansiyonların bazı özel uygulamalar dışında tamamen kaldırılmasına yol açmış, gübre fiyatları daha önce Bakanlar kurulu kararı ile belirlenirken, fiyatlar serbest bırakılmıştır
Aynı zamanda, gübre alım, satım ve dağıtımında görevli üç kurumun yanında gübre üreticileri ve bunların pazarlama şirketleri ile Tarım kredi ve satış kooperatiflerinin de yer almasına İzin verilmiştir 1984'te, gübrede düşük düzeyde sürdürülen devlet desteği tümüyle kaldırılmıştır Bu durum, gübre fiyatlarında artışa, tüketiminde ise gerilemeye yol açmıştır 1985'te gübre kullanımı bir önceki yıla oranla % 8,9 oranında düşmüştür
Türkiye'nin toplam gübre üretimi, 1985'te, 3 679 000 tonu azotlu, 3 496 000 tonu fosfatlı, 71 000 tonu potaslı olmak üzere toplam 7 246 000 ton olmuştur Söz-konusu yılda, gübre talebi 7 884 000 ton olmuş, bunun 7 285 000 tonu doğrudan tarımda kullanılmış, 984 640 ton gübre dış ülkelere satılmış, dışardan 2 152 000 ton gübre alınmıştır
—Tarım mak Gübre dağıtıcılar, genellikle tabanı hareketli olan ve İçindeki maddeyi arka tarafa doğru iten tekerlekli makinelerdir; dikensi dişlerden ve bir sonsuz vidadan oluşan bir sistem dağıtılacak maddeyi alır ve merkezkaç kuvvetin etkisiyle tarlaya saçar
Yosun GübresiToprak Düzenleyici Etki ve Bitki Düzenleyici Etki.
Balık,kan ve kemik Karışımı gübre
Genel amaçlı organik gübre.Toprak iyileştirme,bitkilerin büyümesine yardımı olur ve ürün verimini arttırır.Bitkinin beslenmesi için idealdir.
