Etmenin genel özellikleri :
Verticillium etmenleri:- Verticillium dahliae Kleb.
- V.albo-atrum Reinke et Berth. en yaygın olarak bilinen toprak kökenli fungal hastalık etmenleridir. Genellikle kötü yapılı toprak ve düşük toprak sıcaklıklarında ortaya çıkmaktadırlar. Oldukça geniş bir konukçu listesine sahip olup, odunsu ve otsu bitkilerde hastalık yapmaktadırlar. Bunlardan bazıları; domates, patlıcan, biber, nane, krizantem, pamuk, meyve ağaçları, çilek, güller, yoncadır. Bunun yanında tüm gymnospermler, elma, çeviz ve meşeler genellikle dayanıklıdır. Verticillium' un gerçekte iki türü vardır; Verticillium albo-atrum ve V. dahliae. Her iki Verticillium düşük seviyelerdeki toprak sıcaklıklarında doğal olarak ortaya çıkmakta ve duyarlı bitkilerde hastalık yapmaktadırlar. V. albo-atrum en iyi şekilde 20 - 25 °C sıcaklıklarda gelişme gösterirken, V. dahliae 25 - 28 °C gibi daha yüksek sıcaklıklarda daha iyi gelişme göstermektedir. Hastalık sıcak bölgelerde, özellikle sulanan alanlarda problem olmaktadır. Fungus çok yıllık bitkilerde, bitki artıklarında ve vejatatif üreme organlarda (patates yumrusu gibi) kiş koşullarını misel olarak geçirir. Bundan başka küçük, siyah, tohum benzeri yapısındaki mikrosklerotları (dayanıklı üreme organı) sayesinde 10 yıl veya daha uzun süre toprakta canlı kalbilir. Bu yapılar dayanıklı bitkilerde herhangi bir belirti göstermeksizin ince kökleri üzerinde veya içerisinde de oluşabilir. Bu sklerotlar hassas ya da hassas olmayan bitkilerin kökleri tarafından salgılanan salgılar (exudate) tarafından çimlenmeleri teşvik edilir. Böylece fungus hassas olan bitkilerin köklerinden enfekte eder ve korteks dokularında kolonize olurlar. Bitki dokusunda oluşan konidisporları su ile bitkinin üst aksamlarına taşınır ve fungus iletim bitkinin dokularıda kolonize olmaktadır.Hastalığın teşhisinde hastalıklı bitkilerde fungal yapıları görmek mümkün olmadığından, labaratuvar kültürü gerekmektedir. Hastalık etmeni uzun mesafeler hastalanmış yumrular ve infekteli fideler ile taşınabilir. Hastalık etmeni yetiştirme ortamına girdikten sonra, toprak işleme aletleri, rüzgar ve su ile taşınmaktadır. Hastalık etmeni bitkinin fizyolojisini değiştiren nematodlar ile bulaşık alanlarda daha şiddetli olarak hastalık yapabilir.
Belirtileri:Hastalık etmeni bitkilerin iletim demetlerinde görülür, özellikle kurak koşullada yapraklar pörsüyerek solarlar, alt yaprakların uç kısımları sararır ve bitki boylarında farklılıklar görülür. Genellikle yaprakların bir tarafı yeşil kalırken, diğer yarısı solmuş olarak görülür. Yaprak ayasında kahverengi ve kül grisi lekeler bulunur, yaprak sapları uzun süre yeşilliğini muhafaza eder ve sağlıklı gibi görülen bitkilerin gövdesi kesildiğinde kahverenkli lekeler ve açık renkte kabukları görünür. Bitki iletim demetlerinde arız olduğu için hasta bitkilerde yan kök oluşumu görülebilir. Bitki ölümü nadir olarak görülür, fakat alt yaprakların tamamı kuruduğundan dolayı, verimi büyük ölçüde düşürmektedir.
Mücadelesi:
Kültürel Mücadele:1. Dayanıklı çeşitler terçih edilmeli ve hastalıktan ari bitkiler şaşırtılmalı.
2. Toprak inokulum kaynağı olduğu için, toprak işleme işlerine büyük ölçüde dikkat edilmeli.
3. Toprak ısısının ani düşüşlerini engellemek için, sık sulama yapılmalı. 4. Bulaşık alanlarda hasta bitkiler sökülerek yok edilmelidir.
5. Sıcak Bölgelerde solarizasyon etkili bir kontrol yöntemidir.
6. Ürün rotasyonu yapılabilir (yonca ya da buğdaygiller tercih edilebilir).
7. Nitrojen gübrelerinin optimal seviyede kullanımı hastalık şiddetini azaltmaktadır.
8. Gelişme sezonunda sulamında kontrollü yapılmasıda hastalığı şiddetini azaltabilir.
9. Dayanıklı çeşitlerin kullanımı.
10. Mısır gibi bitkilerde yapılan yeşil gübre uygulamaları hastalığı baskı altında tutabilir.
11. Hastalığın görüldüğü bölgelerde yetiştiricilik yapılmamasına dikkat edilmeli.
Kimyasal Mücadele:
Zirai Mücadele Teknik Talimatlarına göre tavsiye edilen kimyasal ilaçlar aşağıdaki tabloda verilmektedir. (mancozeb)
| Kullanılan Kimyasal İlaçlar (Fungisid) |
Kullanım Miktarı
(100 Litre) |
| Carboxin + Thiram FF 205+205 g/l | 400 cc/100 kg tohum |
| Carboxin + Thiram WP 37,5+37,5 | 600 g/100 kg tohum |
| Chloroneb Toz 10% | 2 kg/100 kg tohum |
| Pencycuron+Captan Toz 20+50% | 500 g/100 kg tohum |
| PCNB+Captan Toz 10+10% | 700 g/dekar |
| Tolclofos-Methyl Toz 10% | 2 kg/100 kg tohum |
| PCNB Toz 75% | 600 g/100 kg tohum |
| Tolclofos-Methyl WP 20% | 300-350 g/100 kg tohum |
| Trichoderma harzianum Rifai-KRL-AG2 WP | 750 g/100 kg tohum |
