Geniş yaprakları, tropikal ağaç görünüşü ile incir(ficus), türünde 600 den fazla ağaç izlenmektedir. Bunların bir kısmının sevilen yemişleri vardır ve en güzelleri yurdumuzda yetişirken bir kısmı süs bitkisidir. Aydın yöresinde kültür bitkisi olarak geniş çapta yetiştirilen incir F.caria L. Dir. Ayrıca tropikal bölgelerin kauçuk ağaçları da bu sınıftandır.
İncir ağacını serbest büyümeye bırakırsanız 30 m kadar boy verebilir. Ağacı genellikle normal boyda budamak, ürününü devşirebilecek boya getirmek gerekir. 1,5-2 metreye budanan ağacın o yıl ürünü alınmaz(ilk ürünü).
İncirin çiçekleri genellikle bir cinsli, bir evcikli, ender olarak iki evciklidir. Çiçek tablası şişmiş ve tepsi gibi çukurlaşmıştır. Çiçekler bunun iç yüzeyinde yer alırlar. Erkek çiçek çevresi 2-6 parçalıdır. 1-2 ve nadir olarak ta 3-6 etamini vardır. Dişi çiçek genellikle 5 parçalıdır. Esas meyve periyant içindedir. Çiçekleri birbirine eşit değildir.
İncir soğuğu sevmez. Isının –10 dereceden aşağı düşmemesi gerekir.
İncir ağacının normal ölçüleri
Özellik____________________Standart____________Bodur
Budanmamış(Boy)___________12 m_______________Bilgi yok
Budanmış(Boy)______________2-7 m______________
Serbest gelişmiş ağaç(Boy)_____7-20 m_____________
Meyve yaşı__________________2-3________________
Ömrü(yıl)___________________100________________
Soğuk isteği(saat)_____________100-350____________
Aşılayıcı(çiçekte)_____________Bazı türler ister______
Şekil verme__________________Mümkün___________
Kaplarda yetişme______________Mümkün___________
ÇEŞİTLERİ:
İncirin çeşitleri oldukça fazladır. Beyaz incirler, genellikle kurutulmak içindir. Sofralık incirler esmer veya patlıcan rengindedir. Yöresel olarak ta incirlere çeşitli adlar verilmiştir. Daha çok sahillerimizde görülen sofralık incirler, patlıcan inciri, torasan inciri gibi adlarla anılırken, kurutulan incirlerimiz nispeten standart sayılabilir. Batı Anadolumuzun, Aydın başta olmak üzere pek çok bölgesinde geniş alanlarda yetiştirilen incir türleri üzerinde geniş araştırmalar yapılmalıdır.
Akdenize kıyısı olan bazı ülkelerde (Yunanistan gibi) incir yetiştirilir. Amerika’da da oldukça önemli ürünler arasında yer alır.
TARIM UYGULAMALARI:
İncir ağacı oldukça çeşitli topraklarda barınabilir. Alkali ve tuzlu topraklarda ürününü kısarken, “uç yanığı” gösterir.
Sürgünlerini yılda ortalama 15 cm kadar geliştiremeyen ağaçlara kışın ortalama yarım kilo saf azot verilmelidir. Mevsim başında yapraklarını gevşek tutan (buruşuk gibi) ağaçlara azot takviyesi yapmak lazımdır. Bazen su veya her ikisiyle yapraklar canlandırılabilir. Ağacın suyunu kısmamak lazımdır.
Budama normal yapılmalıdır. Aşırı budama bodur ağaç geliştirir. Ağacı belirli biçimlerde terbiye etmek mümkündür. Ağaca normal budama ilkelerini uygulamalıdır. Kuru, hastalıklı dalların alınması, birbirini engelleyen dalların alınması, yaşlı ağaçlara gençleştirme budaması yapılması gibi.
Çiçek ve tozlaşma: Bazı türlerde erkek ve dişi çiçek ayrı ağaçlardadır. Bu yüzden aşılamak yada aralara tozlayıcı ağaç dikmek gerekir.
Hasat zamanında taneler saplarından sarkar ve kendi dallarına dayanırlar. Olgunlaşan meyve sapından artık süt çıkmaz. Bu durumda ballanan inciri toplamak lazımdır. Sofralık incir hasat zamanını belirlemek mümkündür. Tadında toplamak, ürünü ekşitmeden sevk etmek için tam kıvamında, kabukları çatlamadan, tane kendini bırakmadan devşirmek gerekir. Kurutulacak incirleri dalında bırakmalı, kısmen kuruyup yere inmelerini beklemelidir. Bu incirler en nefis kuru incir olurlar. Yere düşen kurutulacak incirleri bir iki gün içinde toplamazsanız bozulurlar ve zararlıların tahribatına uğrarlar. İncirler tablalarda kurutulur.
Hastalık ve zararlılara karşı ağaç bakımını ihmal etmemek gerekir. Kökler bir iki tür nematoddan etkilenir. Kök mantarları ağacı etkilemez. Bir takım böcekler bıraktıkları yumurtalarla köklerde hastalık meydana getirirler. Önerilen önlemleri ihmal etmeden almak lazımdır.
Kurutmalık türler: Gök lop incir; meyvesi iri, basıkca, yeşil, kaba damarlıdır.Az tatlıdır. Ufak çekirdekli olup, Eylülde erişir. Kurutmaya iyi gelir. Sarı lop incir; en iyi incirdir. Meyvesi orta irilikte, parlak, açık sarıdır. Eti tatlı ve lezzetlidir, ağacı verimlidir. Her yıl ürün verir.
Sofralık türler: Sultanselim; meyvesi iri, tatlı, yuvarlak, Ağustosta olgunlaşır. Kavak; orta irilikte mor ve tatlı olan incir. Ağustosta derlenir.
Kaynak: Meyvecilik, Ziya Kütevin Eshar Kütevin
BİR BAŞKA KAYNAKTAN..............
İKLİM İSTEKLERİ:
İncir her ne kadar subtropik bir bitki ise de dünyanın ılıman iklime sahip birçok yerlerinde yetişmektedir. Kışları ılık, yazları sıcak ve kuru yerler ister. Yıllık ortalama sıcaklığın 18-20 derece olduğu yerlerde yetişir. Meyve doğuşundan hasat sonuna kadar olan mayıs-ekim aylarında daha yüksek ortalama sıcaklıklar ve özellikle meyve olgunluğu ve kurutma döneminde (ağustos-eylül)ayları 30 dereceye kadar çıkan ortalama sıcaklıklar istenir.İncir,Ficus carıca L.,kışın yaprağını döken bir bitkidir.Az miktarda kış soğuklamasına ihtiyaç duyar veya duymaz. Çok kısa devam eden -9 derecenin üstündeki sıcaklıklar zararlı olabilir.Ekim-kasım aylarında -3,-4 dereceye kadar düşen erken donlardan genç ağaçlar zarar görebilir.Ve kışın -6,-8 derecede ölebilir.Mart sonu ve nisanda -1 derece ve daha düşük ilk bahar donları yeni sürgün büyümesini zarara uğratır ve ürün azalmasına sebep olur.Kış sonlarında meydana gelen -4,-7 dereceye düşmeler erkek incirlerde boğa ürünü,dolayısıyla ilek arısının zarar görmesine neden olur.
Optima yıllık yağış isteği 625 mm dir.Yağış miktarının 550 mm nin altına düşmesi durumunda sulanması gerekir.Hava bağıl neminin kurutma mevsiminde %40-45 arasında olması %50'yi geçmemesi gerekir.
TOPRAK İSTEKLERİ
Çok fazla nemli topraklar hariç hemen her toprakta,kayalıklar üzerinde,taşların yarıklarında,hatta epifit olarak başka bitkiler üzerinde yetişir.Kuru incir kalitesi söz konusu olduğunda iklim istekleri gibi toprak istekleri açısından da seçici olur.Derin,kumlu-killi,yeterli organik materyal ve kirece sahip topraklar ister. En iyi gelişmeyi 120 cm.ve daha derin topraklarda gösterir.İncir ağacı kireçce zengin topraklarda iyi gelişir. Toprak reaksiyonu yönünden PH 6-7.8 olan nötr ve nötre yakın topraklar uygundur.Toprak tuzluluğuna az dayanıklı bir bitkidir.
DİKİM:
İncir bahçeleri dogrudan fidan dikerek kurulabileceği gibi çelik dikerekte kurulabilir.Fidan üreten resmi ve özel kuruluşlar genelde talebi karşılamakla birlikte,üreticilerin bir kısmı direkt bahçeye çelik dikerek bahçe tesisi yoluna gitmektedir.Dikimler,köklü incir fidanları ile yapıldığında birinci boy"1-2 yaşında,toprak yüzeyinden 10 cm yukarıda çapı 18 mm'den fazla ve boyları en az 100 cm olanlar"ve ikinci boy "1-2 yaşında,toprak yüzeyinden 10 cm yukarıda çapı 12-18 mm ve boyları en az 75 cm olanlar kullanıl- maktadır" Bu fidanların bir örnek ve bol saçak köklü düzgün,yarasız beresiz gövdeli,hastalık ve zararlılardan arınmış ve adına dogru fidanlar olmasına özen gösterilmelidir.
İncir fidanları,en uygun olarak kış uykusu devresinde,yani yaprak dökümü ile ilkbaharda yeniden su yürümesi arasında kalan devrede dikilebilir.
SULAMA:
İncir ağaçlarının en uygun yağış isteği 625 mm'dir.Yağış miktarının 550 mm'nin altına düşmesi durumunda sulama yapmak gerekir.Yağışların çok yetersiz olmaları durumunda Haziran sonu ve Temmuz başlarında ikinci bir sulama yapma gereği ortaya çıkar.
GÜBRELEME:
İncir yetiştiriciliği için 6-7.8 arasında değişen bir toprak pH'si uygundur.İncir ağacı kireci seven bir bitki olduğu için oldukça yüksek kirece sahip topraklarda yetiştirilebilir.Toprak pH'sinin düşük olduğu yerlerde kireç verilmesi yararlı ve hatta zorunludur.
İLEKLEME:
Döllenme biyolojileri yönünden dişi incirler 4 grup altında toplanmaktadır.
1-Döllenmeye gerek duymadan partonokarpi yoluyla meyve verenler.
2-Meyve vermeleri için mutlaka döllenmesi gerekenler.
3-İlkbahar meyveleri(yelloplar) için döllenmeye ihtiyaç göstermeyip,yaz meyveleri için döllenmeye ihtiyaç duyanlar.
4-İlkbahar meyveleri için döllenmeye ihtiyaç duyup,yaz meyveleri için döllenmeye ihtiyaç duymayanlar.
İncir çiçekleri,incir meyvesi olarak bilinen yuvarlak armutumsu şekilde içi boş bir çiçek muhafazası içerisinde sıra sıra dizilmiş durumdadır.Erkek incirlerde bir çiçek muhafazası içerisinde erkek çiçekler ve bir nevi dişi çiçekler olan gal çiçekleri bulunur.
Erkek çiçekler çiçek muhafazasının ağzına yakın kısımda,gal çiçekleri ise sap tarafındaki kısmında dizilmiş durumdadır.Dişi incirlerde de bir çiçek muhafazası içerisinde yalnız normal dişi çiçekler bulunur. Erkek çiçekler polenleri meydana getirirler.Normal dişi çiçeklerin döllenmesi ile içi dolgun çekirdekler yani gerçek incir meyveleri meydana gelir.
İncirde tozlanma olgunlaşan erkek ve dişi çiçeklerin ayrı ayrı çiçek muhafazaları içinde olması nedeni ile rüzgar ve bal arıları gibi böceklerle olmamaktadır.Doğa bu konuda polen taşımak üzere "İLEK SİNEĞİ" olarak adlandırılan arıcılığı sağlamıştır.
İncir arıcılığı veya incir sineği neslini devam ettirmek ve neslini devam ettirirken tozlanmayı sağlayıp meyve bağlamayı mümkün kılmak şeklinde incir bitkisi ile ortak yaşam sürdürmektedir.Arıcık her yıl üç erkek meyvesi ile karşılıklı zamanlarda meydana gelen üç hayat devresini tamamlar.
Her bir olgun erkek incir meyvesinden çıkan ergin dişiler takip eden meyvenin üzerine gelip içeri girer. Burada incir arıları,yumurta bırakmasına uygun,değişikliğe uğramış dişi gal çiçekleri üzerine yumurta
bırakırlar.Yumurtadan çıkan larvalar bu çiçeklerin ovaryumlarında (Eğe bölgesinde,halk arasında bu ovaryumlara darı denir)gelişir.Erkek arılar dişi arılardan önce yumurtadan çıkar ve dişi arılar gal çiçeklerini terketmeden önce onları döller.Çiftleşmeden sonra ergin dişi arılar takip eden erkek incir dişi meyvesine göç eder.
İşte meyve vermesi için mutlaka döllenmesi gereken dişi incirlerin en önemli ürünü olan yaz ürünlerinin (iyi lopların) döllenmesi amacıyla iyi loplarla aynı zamanda olgunlaşan erkek incirlerin ilek meyvelerin ilek meyvelerinin içlerindeki arıları ile birlikte dişi incir ağaçları üzerine bırakması şeklinde yapılan suni işleme İLEKLEME bu amaçla kullanılan erkek incir meyvelerine İLEK denir.
İlek arıcılığı girmiş,yani döllenmiş meyveler büyümelerine devam eder,döllenmeyen meyveler ise dış yüzeyleri pürüzlü ve damarlı bir hal alır,koyu yeşil renklerini korurlar.Bu meyveler belirli bir süre büyümelerine devam etselerde sonradan sararır,buruşur ve dökülürler.
TAZE İNCİR'İN TANIMI VE HASATI: Tam olgun ,yani yeme olumundaki bir incir meyvesinde kabuk çeşide özgü rengini almış,parlak,esnek ve kolay soyulabilir özelliktedir.Bazı meyvelerde ise olgunlukta ortaya çıkan çizik ve çatlaklar olabilir. Meyve eti tatlı,özlü ve yumuşaktır.
Hasat elle yapılır.Hasat edilen incir saplarından sızacak bir miktar süt cildi tahriş edeceği için toplayıcılar eldiven giymelidir.Ürün sabahın erken saatlerinde,serinlikte toplanmalı güneş ve sıcağa maruz kalmamalıdır.
KURU İNCİR HASADI:
Taze olarak toplanmayan incirler ağaç üzerinde su kaybederler.Buruk denilen bu meyvelerin sap kısımlarında mantarlaşma meydana gelir ve meyveler kendiliğinden dökülür.Yere dökülen buruk incirler ağaç altlarından toplanıp kurutma yerlerine götürülürler.Kuru incir hasadının hergün yapılması gerekmektedir.
SINIFLANDIRMA:
İncirler kilodaki meyve adedi,genel kalite vasıfları ve tiplerine göre sınıflandırılırlar.
1-A Serisi (IŞMALI) incirler:Ballı,yumuşak,kabuğu normal kalınlıkta,lekesiz incirler,
2-B Serisi (KÜREKMALI) incirler:Kalın kabuklu,az ballı,kısmen esmer renkli ve sert incirler,
3-C Serisi (BALLIKARA,LEKELİ)incirler:Glikoz oranı yüksek,mantar hastalığı yüzünden balını dışarı kusmus,
4-Hurda (ENDÜSTRİYEL) incirler:A,B,C serisine girmeyen,çok düşük kalitede incirleri kapsar.
Aydın-İncirliova-Erbeyli İncir araştırma merkezi koleksiyon bahçesin de 272 adet incir çeşidi vardır. Bunlardan bölgenin hakim ürünü olan SARILOP ve SARIZEYBEK kurutmalık çeşittir.Geri kalanlar ise sofralık çeşittir.En önemlileri ;
BURSA SİYAHI,YEŞİLGÜZ,SULTANSELİM,BARDAKÇI,KAVAK,GÖKLOP,SUSAK dır
ALT BAŞLIKLAR
İncir Çeşitleri (Varieties of figs)
