Üretimi
Tohumlar Mayıs sonlarından Temmuz sonlarına değin atılır. Tohumların üzerleri kapanmaz, yalnız hafifçe bastırılır. Çimlenme ortamının sıcaklığı 15-18 °C (en iyi 17 °C) dolayına tutulursa 14-20 gün sonra çimlenme gerçekleşir. Fideler ekimden 4-6 hafta sonra (yani çimlenmeden 3-4 hafta sonra ve ikinci gerçek yapraklar çıktığı zaman) 5 cm. arayla şaşırtılırlar. Tohumdan çiçeklenmeye değin geçen süre 20-28 hafta dolayındadır.
Eylül-Ekim ayında dikilir. Dikim sırasında bitkiler arasında bulundurulacak aralık ve mesafe 20 cm olmalıdır. 30-35 derecede yetişirlerse kırmızı renkli olurlar. 15-20 derecede yetişirse beyaz renkli olurlar. Ekim zamanına ve sıcaklığa bağlı olarak Kasım ortalarından Mayıs'a kadar çiçeklenirler.
Kullanımı
Saf halde parterler oluşumunda, parter kenarlarında, ağaç altlarında kullanılmaya ve şeritler oluşturmaya uygundur. Ayrıca, iç mekân bitkisi olarak kullanılabildiği gibi geniş ve basık saksılar içerisinde balkon ve teras bitkisi olarak da bulundurulabilir; kaya bahçelerinde de kullanılabilirler.
Sıcaklık isteği: Şaşırtılan fideler bir süre daha 15-18 °C 'da tutulduktan sonra, çiçek tomurcuklarının oluşması için sıcaklığın l5 °C'nin (bazı çeşitlerinde l0 °C'nin) altına düşürülmesi gerekir. Yaz boyunca olabildiği kadar serin bir yerde bulundurulmalıdır.
Işık isteği: Yan gölge yerlerde iyi gelişirler. Ancak güneşili ortamlarda da zarar görmeden bulundurulabilirler.
Toprak isteği: Torf (veya yaprak çürüntüsü) ile zenginleştirilmiş hafif yapılı toprak karışımlarında yetiştirilirler.
Su isteği : Yetiştiricilik boyunca toprak nemli tutulmalı: ancak kışın aşırı su vermekten kaçınılmalıdır.
Gübre isteği: Yaprakların aşırı büyümesini önlemek için yüksek dozda azot(N) verilmemelidir. Yüksek potaslı (K) gübreler verilebilir. Demir (Fe) eksikliği yapraklarda sararmalara neden olabilir. Demir jelat eriyiği verilerek araz giderilebilir.
Budanması: Solan çiçeklerin uzaklaştırılması çiçeklenme süresini uzatıcı etki yapar.
Önemli hastalık ve zararlıları
Önemli hastalıkları virüs, kök ve gövde çürüklükleri, külleme, pas ve kurşuni küf zararlıları ise nematodlar, salyangoz ve sümüklü böcekler, yaprak bitleri, unlu bitler ve toprak kurtlarıdır.
Çuha çiçeğinin 500 kadar türü vardır. Ülkemizde ise doğal olarak yetişen 8 türü bulunmaktadır. Çiçeğin çanağı boru şeklinde , çiçek tacı ise çanak şeklindedir.
- Doğrudan güneş ışığı alan yerleri pek sevmezler. Dolaylı ışık alan yerlerde gelişimleri daha iyi olmaktadır.
- Aşırı soğuk ve sıcak yerlerden yaprakları zarar görür.
- Hava akımlarından kolay etkilenen bir bitkidir.
- Kış aylarında bitki aşırı soğuklardan korunmalıdır.
- Yaz aylarında bitkinin su ihtiyacını gidermek için en az ayda 2 kere sulanması gerekmektedir.
- Su bitkinin her yerine ulaştırılmalıdır.
- Bitki sulandıktan sonra tabağında suyun kalmamasına çok dikkat edilmelidir.
- Besin bakımından zengin toprakları çok severler ve gelişimler çok iyi olur.
- Üretimi tohumlarla olur. Tohumlar bahar aylarında yastıklara ekilir. Daha sonrasında bahçelere dikilir.
- Ayrıca bitkinin köklerinden ayırma yöntemi kullanılarak da üretimi yapılabilir.
- Saksıda ve balkonlarda rahatlıkla yetiştirilebilen bir bitkidir.
Mart-mayıs ayları arasında, sarı-sarımsı turuncu mor renkli ve kokulu çiçekler açan, 10-30 cm yüksekliğinde, çok senelik otsu bir bitki. Orman altlarında ve sulak çayırlarda bulunur. Yapraklar tabanda rozet şeklinde oval veya uzunca oval şekilli, kenarları dalgalı ve tabana doğru sap şeklinde daralmıştır. Alt yüzü grimsi-beyaz renklidir. Çiçekler rozet yaprakların ortasından yükselen gövdenin ucunda şemsiye gibi, bir arada toplanmışlardır. Çanak ve taç yaprakları tüp şeklinde olup, uçta 5 parçalıdır. Meyve tepesinden deliklerle açılarak tohumlarını etrafa saçar. Tohumları koyu esmer renklidir.
Kullanıldığı yerler:
Bitkinin kullanılan kısımları kökleri ve çiçekleridir. Kökleri ilk ve sonbaharda topraktan çıkartılır, temizlenir ve güneşte kurutulur. Çuha çiçeği köklerinde uçucu yağ, saponinler, glikozitler ve enzimler vardır. Bitki yumuşatıcı, hafif idrar söktürücüdür. Köklerde bu hassalar daha fazladır. Bronşit, göğüs hastalıkları ve migrende kullanılır.
Memleketimizde 10 kadar çuha çiçeği türü vardır. Bunlar Özellikle Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgesinde yaygındırlar. Marmara bölgesinde bol olarak bulunan mavi-sarı çiçekli Primula vulgaris türü bahçelerde ve çiçekçilerde süs bitkisi olarak yetiştirilmekte ve satılmaktadır.
Genel Özellikleri- Doğrudan güneş ışığı alan yerleri pek sevmezler. Dolaylı ışık alan yerlerde gelişimleri daha iyi olmaktadır.
- Aşırı soğuk ve sıcak yerlerden yaprakları zarar görür.
- Hava akımlarından kolay etkilenen bir bitkidir.
- Kış aylarında bitki aşırı soğuklardan korunmalıdır.
- Yaz aylarında bitkinin su ihtiyacını gidermek için en az ayda 2 kere sulanması gerekmektedir.
- Su bitkinin her yerine ulaştırılmalıdır.
- Bitki sulandıktan sonra tabağında suyun kalmamasına çok dikkat edilmelidir.
- Besin bakımından zengin toprakları çok severler ve gelişimler çok iyi olur.
- Üretimi tohumlarla olur. Tohumlar bahar aylarında yastıklara ekilir. Daha sonrasında bahçelere dikilir.
- Ayrıca bitkinin köklerinden ayırma yöntemi kullanılarak da üretimi yapılabilir.
- Saksıda ve balkonlarda rahatlıkla yetiştirilebilen bir bitkidir.
Mart-mayıs ayları arasında, sarı-sarımsı turuncu mor renkli ve kokulu çiçekler açan, 10-30 cm yüksekliğinde, çok senelik otsu bir bitki. Orman altlarında ve sulak çayırlarda bulunur. Yapraklar tabanda rozet şeklinde oval veya uzunca oval şekilli, kenarları dalgalı ve tabana doğru sap şeklinde daralmıştır. Alt yüzü grimsi-beyaz renklidir. Çiçekler rozet yaprakların ortasından yükselen gövdenin ucunda şemsiye gibi, bir arada toplanmışlardır. Çanak ve taç yaprakları tüp şeklinde olup, uçta 5 parçalıdır. Meyve tepesinden deliklerle açılarak tohumlarını etrafa saçar. Tohumları koyu esmer renklidir.
Kullanıldığı yerler:
Bitkinin kullanılan kısımları kökleri ve çiçekleridir. Kökleri ilk ve sonbaharda topraktan çıkartılır, temizlenir ve güneşte kurutulur. Çuha çiçeği köklerinde uçucu yağ, saponinler, glikozitler ve enzimler vardır. Bitki yumuşatıcı, hafif idrar söktürücüdür. Köklerde bu hassalar daha fazladır. Bronşit, göğüs hastalıkları ve migrende kullanılır.
Memleketimizde 10 kadar çuha çiçeği türü vardır. Bunlar Özellikle Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgesinde yaygındırlar. Marmara bölgesinde bol olarak bulunan mavi-sarı çiçekli Primula vulgaris türü bahçelerde ve çiçekçilerde süs bitkisi olarak yetiştirilmekte ve satılmaktadır.
Yaprakları iri, kalp şeklinde, uzun saplı ve ince tüylü; çiçekleri farklı uzunluktaki sürgünler üzerinde, şemsiye dizilişli, beyaz kırmızı, pembe ve mavi renkli iç mekan süs bitkileridir. Doğada 500 türü bulunan Primula cinsinin başka süs bitkileri yetiştiriliciliğinde önemli olan türleri P.kewensis,P.malacoides ve P.sinensi’tir. Anavatanı Çin’dir.
İklim Özellikleri
Kışın sıcaklığı 10-12 C olan yerlerde muhafaza edilebilir; ancak bitkilerin çiçek oluşturmaları isteniyorsa 12-15 C sıcaklığa yükseltilmelidir. Gece sıcaklığı 5C’nin altına düşmemelidir.Yüksek orantılı nem ister. Aydınlık, ama doğrudan güneş ışığı almayan yarı gölge yerlerde bulundurulmalıdır. Fazla güneş yaprak yanıklığı yapar.
Toprak İstekleri
John Innes saksı kompostu No.2’de iyi gelişir. Yani daha yüksek düzeyde besin maddesi istendiğinde boynuz ve tırnak unu ile kalsiyum fosfat ve potasyum sülfat oranları 2 kat artırılır. Ayrıca, hacim olarak 2 kısım turba, 2 kısım yaprak çürüntüsü ve 1 kısım kumun karışımıyla elde edilen harç da kullanılabilir. Bir başka harç ise, yine hacim olarak eşit miktarlarda yaprak çürüntüsü, yanmış ahır gübresi ve kumun karışımından oluşur.
Üretim Tekniği
Üretimi tohum ile Nisan-Ağustos ayları arasında yapılır. Tohumlar hacim olarak 3 kısım turba, 1 kısım yaprak çürüntüsü, 1 kısım yaprak tınlı toprak ve 1 kısım perlitten oluşan karışıma ekilir. Tohum kompotu olarak, hacim olarak eşit miktarlarda tınlı toprak, yaprak çürüntüsü ve kum karışımı da kullanılabilir. Kullanılan tohumun taze olmasına özen gösterilmelidir. Ekim yapıldıktan sonra tohumların üzeri toprakla örtülmez, yalnız hafifçe bastırılır. Tohum kasalarının üzeri camla örtülür ve gölge bir yerde bulundurulur. Çimlenme gerçekleşir. İlk gerçek yaprağın çıkmasından sonra, fideler içerisine John Innes saksı kompostu No.2 bulunan kasalara 3-4 cm arayla şaşırtılır. 1-1.5 ay sonra da küçük saksılara alınır.
Gübreleme
Her yıl Mart ayında saksı değiştirme yapılır. Mart-Ağustos ayları arası 2 haftada bir kez 1-2 g/1 kompoze gübre verilir.
Sulama
Yüksek orantılı nemle birlikte bol miktarda suya gereksinim gösterir. Bu nedenle bitkiye bulunduğu ortamın sıcaklığına göre bol su püskürtme sırasında çiçeklerine su değdirilmemelidir.
Budama
Kuruyan ve çürüyen yaprak ve çiçekler kesilip uzaklaştırılmalıdır.
• Çok Yıllık Bitki
• Tohum ekimi Şubat’tan Temmuz’a kadar yapılır.
• Kısmi gölgeli alanları tercih eder.
• Kış sonundan ilkbahara kadar çiçek açar.
• Yükseklik 10-15cm
Evinizin balkonunda,bahçesinde ,apartmanınızın bahçesinde rahat bir sekilde çiçek Tohumlarını kullanarak çiçeklerinizi yetiştirebilirsiniz,peyzaj çalışması yapabilirsiniz.Tohum çimlendirme yöntemleri aşağıda belirtilmiştir.
