Domates Bakteriyel Benek Hastalığı 0.7-1.2X1.5-2.0 mikron boyutlarında, gram negatif, 1-3 polar kamçılı, aerobik karakterli bir bakteridir. Sakkaroz Nutrient besi yerinde beyaz, yuvarlak, parlak koloni verir. Optimum gelişim sıcaklığı 20-25°C, maximum ise 33°C dir.
Etmen tohumla taşınabildiği gibi, toprakta hastalıklı bitki kalıntıları üzerinde saprofitik olarak 1-2 yıl canlılığını koruyabilir. Enfeksiyon, tohum yüzeyinde bulunan bakteriler yanında topraktaki hastalıklı bitki kalıntılarından sağlıklı fideye bulaşmayla başlayabilir. Sekonder bulaşmalar bitkide herhangi bir nedenle açılmış yaralardan veya doğal açıklıklardan olmaktadır.
Etmen yaprak, sap, çiçek ve meyve saplarında kahverenginden siyaha kadar değişen renkte lekeler, meyvelerde ise çaplan 1 mm yi geçmeyen yüzeysel kabarcıklar şeklinde belirti verir. Yapraktaki lekeler önceleri küçük, yuvarlak, koyu renkli ve sınırsızdır. Bu lekeler zamanla birleşerek büyük lekeler meydana gelir.
Meyvede görülen belirtiler:
Olgunlaşmamış yeşil dokular hastalık etmenine karşı oldukca hassastır. En karekteristik belirtileri meyvelerde görülür.
Çoğunlukla bir kaç mm' yi geçmeyen küçük, yüzeysel ve siyah benekler keskin bir sınırla ve hafifce kabarmış bir şekildedir. Beneklerin etrafındaki dokularda bazen olgunlaşma oldukça yavaştır. En büyük lekeler küçük olgunlaşmamış meyveler üzrinde ortaya çıkar. Çok küçük meyveler infektelendiğinde, benek etrafındaki doku beneğe en yakın olan dakulardan daha fazla genişler.
Yaprakda görülen belirtiler:
Daha az karekteristik belirti yapraklarda ortaya çıkar, hastalık belirtileri yaprakdan başka diğer yeşil aksamlarda ve çiçeklerde de görülebilir. Tek bir yaprak lekesi başlangıçta yuvarlak, siyah ile koyu arasında bir renkte ve herhangi bir hale ile kuşatılmamıştır. Yaprakta lekeler birlikte orta çıkar ve birbiri ile düzensiz bir şekilde bütünleşir.
Özellikle ilk çiçeklerde hastalık görülürse, meyve tutumunu etkileyeceğinden büyük ürün kaybı olur. Meyvelerdeki lekeler deformasyona neden olduğundan domatesin ticari değerini düşürür.
Dünyada ve ülkemizde domates üretimi yapılan yörelerde genellikle hastalığa rastlanılmaktadır. Özellikle örtü altı domates üretim alanlarında yaygındır.
Önlemler :
Fide döneminde belirti gösteren bitkiler tarlaya şaşırtılmamalı ve yok edilmeli
Hastalık tohumla da taşındığından temiz alanlardan tohum alınmalıdır.
Hastalıktan ari tohum ve fidelerin kullanılmalı
Seralarda havalandırmaya özen gösterilmeli ve aşırı nem birikimi önlenmeli
Bulaşma alanlarında l yıllık ekim nöbeti uygulanmalı
Enfekteli bitki artıkları yok edilmeli
Dayanıklı çeşitlerin kullanılmalı
Yabancı ot kontrolüne, böceklerin bitkilerde yara açmaması için böcekler ile mücadeleye önem verilmeli
Aşırı sulamadan kaçınılmalı nem oluşumu engellenmeli. Ayrıca nemli koşullarda ve bitkiler ıslak iken çalışmaktan kaçınılmalı.
Mücadele :
Fide ve tarla döneminde yapılacak olan yeşil aksam ilaçlamaları kaplama olarak yapılmalıdır. Özellikle örtü altı domates üretiminde ilaçsız alan kalmamasına özen gösterilmelidir ve bitki yüzeyinde ıslaklık söz konusu ise bitkilerin yüzeyi kuruduktan sonra ilaçlama yapılmalıdır.
İlaçlama Zamanı :
Domates bakteriyel benek hastalığı ile mücadele yeşil aksam ilaçlamaları şeklinde yürütülür. Yeşil aksam ilaçlamaları fidelikte veya tarlada hastalık görülür görülmez koruyucu olarak, fide döneminde haftada bir, tarla döneminde ise 8-10 gün ara ile 2-3 uygulama yapılmalıdır. Seralarda uygulama sayısı arttırılabilir.
Kullanılan Kimyasal İlaçlar (Funisid)
Kullanım Miktarı (100 Litre)
Bazik Bakır Sülfat WP 52.5 % 400 g
Bakır Oksit WP 50% 300-400 g
Bakır Oksiklorid WP 50% 300-400 g
Bakır Kompleks + Mancozeb WP 21+20% 300 g
Bakır Hidroksit WP 50% 250 g
Yağ ve rosin asitlerinin Bakır Tuzları EC 51.1 200 c
