Bilimsel Sınıflandırma
Alem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Salicales
Familya: Salicaceae
Cins: Salix sp.
Söğüt'ün Genel Özellikleri
Yeryüzünde 300’den fazla türü ve alttürü vardır. Ilıman ve
soğuk bölgelerde rahatlıkla yetişmektedir. Melez yapma yetenekleri fazla olan
ağaç, ağaççık ya da çalılardır. Sulak yerlerde ve derin topraklarda kolay
yetişirler.
Söğüt bitkisinin dal yapısı
Genellikle yazın yeşil, nadiren her dem yeşildirler.
Dalların kesiti yuvarlak, yaprakları ince uzun mızrak biçiminde, dal üzerinde
sarmal veya karşılıklı dizilişlidir. Çiçekleri iki evcikli, çok çiçekli başak
durumundadır. Meyveleri iki kapaklı kapsül biçiminde, tohumları küçük
kahverengi veya koyu yeşil renklidir. Sürgün verme yetenekleri çoktur. Pamuksu
tüylerle donanımlı tohumları kolayca yayılır, bu nedenle öncü ağaçlardır.
Gövde, tepe ve yaprak yapıları bakımından plastik görünümlüdürler. Hızlı gelişirler.
Söğüt Bitkisinin Üretimi
Söğütler tohum ve çelikle üretilir. Tohumlar, kapsüller
olgunlaşır olgunlaşmaz hemen toplanır ve ekilir. Çünkü tohumlar oda
sıcaklığında canlılıklarını ancak birkaç gün muhafaza edebilirler. En uygun
şartlarda bile canlılıklarını 4 – 6 hafta koruyabilmektedirler.
Söğüt bitkisinin sürgünü
Tohumlarda dinlenme yoktur. Ekimden itibaren, tohumlar nemli
tutulursa bir gün içinde çimlenme başlar. Tohumla üretimin yanında en çok
kullanılan yöntem çelikle üretimdir. Çelikler kasım- mart arasında alınmalıdır.
Çelik boyu 30 cm olarak alınır ve açık araziye dikilerek kolayca köklenir.
Söğüt Bitk,isinin Ekolojik İstekleri
Söğütlerin ışık isteği fazladır. Genellikle serin ve nemli
toprakları severler. Ancak kurak yerlerde yetişen türleri de vardır. Dona karşı
dayanıklıdırlar.
Söğüt Bitkisinin Peyzajda Kullanımı
Ülkemizin kırsal kesimlerinin önemli ağaçlarındandır. Ova ve
dağlık kesimlerde yetişirler. Baharda erken sürerler. Erken çiçek açarlar.
Akarsu boylarında, kumullarda ve kirli havalı yerlerde, yamaçlarda, evlerde,
taş ve kaya bahçelerinde kullanılabilir.
Söğüt Bitkisinin Önemli Türleri
Salix alba: Aksöğüt
Yurdumuzda özellikle çay ve dere kenarlarında doğal olarak
yaşar. Kuzey yarım kürede geniş bir yayılım gösterir. Yazın yeşil, 20 – 30
metre boylanabilmektedir. Düzgün bir gövdeye sahiptir. Kabuk boz renkli ve
uzunlamasına yarıklıdır. Dalları sarımtırak, sürgün ucu aşağıya sarkıktır.
Yaprakları 6 – 10 cm uzunlukta, dar ve uzun mızrak biçiminde, kısa saplı,
kenarları ince dişlidir. Erkek ve dişi çiçekler başak biçimindedir. Nisan –
mayıs arasında çiçeklenir.
Salix alba
Tohumlar çok küçük olup diplerinde uçmaya yarayan tüy
demetleri vardır. Tohumlar haziran ayında olgunlaşır. Tohumlar canlılıklarını
çabuk yitirdikleri için tohum ekimi tercih edilmez. Sert çelikler kasım – şubat
arasında açık ve korunaklı yerlerde alınmalıdır. Eğer serada çelikler
dikilecekse ağustos – haziran arasında alınmalıdır. Yetişme istekleri
bakımından akarsu boylarında derin, nemli, kuvvetli topraklarda iyi yetişir.
Düzgün kalın bir gövde yapar. Sık, ince ve uzun bir kök sistemi geliştirir.
Işık isteği fazladır.
Salix babylonica : Salkım Söğüt
Asya’nın güney bölgelerinde doğal olarak yaşamaktadır. 10 –
15 metre boylanabilmektedir. Yazın yeşil, sarkık formlu ağaçlardır. Dalları çok
uzun ve ince, sarkık, ince sürgünler boz renkli tüylüdür. Yaprakları 8 – 15 cm
uzunluğundadır. Yapraklar dar, şeritler hâlindedir. Çiçekleri başak
şeklindedir. Baharda erken sürüp mart – nisan arasında çiçeklenir, sarımsı
beyaz renklidir.
Salix caprea: Keçi Söğüdü
Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika’da doğal olarak yaşar.
Yurdumuzun hemen her yerinde, ormanlarda, dere kenarlarında, yamaçlarda görülür.
Nemli veya kuru topraklarda hatta ıslak yetişme ortamlarında bile yetişir.
Besince zengin toprakları sever. Tuza karşı hassastırlar. Kolay kök
yapabilmektedirler. Yaprakları yeşil renkte olup oval bir yapıdadır. Yaprağının
alt yüzü tüylüdür. Güneşli yerleri severler. Kışa ve deniz soğuğuna
dayanıklıdırlar. Çiçeklenmesi mart – nisan aylarında olur. Tohumları küçük ve
tüylüdür. Mayıs ayında tohumlar olgunlaşır. Çelikle üretim esastır. Bitkinin
son yıl sürgünlerinden alınan yeşil çelikle ve yaz boyunca alınan yarı olgun
çelikleri ile üretilir. Köklenmesi çok kolaydır.
Söğüt Bitkisinde Görünen Önemli Hastalık ve Zararlılar
Yaprak biti, kabuklu bit, yeşil kurt, kın kanatlılardır.
Külleme ve karaleke ise en çok görülen hastalıklardır.
SALKIM SÖĞÜT ( Salix Babylonica )
Salix babylonica
Salkım söğüt
Salkım söğüt, söğütgiller familyasından sarkık dallı söğüt
türü. 15m. kadar boylanır. Sürgün ve dallar çok ince ve elastik olduğundan dik
durmaz, aşağıya sarkar.
ÖZELLİKLERİ
Salkım söğüt özellikle büyük bahçeler için tercih edilen
ihtişamlı bir söğüt türüdür. Bakımı ve yetiştiriciliği oldukça kolay olan bir
ağaçtır. Salkım dallarının görünümünden dolayı salkım söğüt adını almıştır.
Dalları aşağı doğru sarkarak çok güzel görünüm oluşturur. Zeytin yeşili
yaprakları vardır. 15 cm kadar uzar bu yapraklar. Sonbaharda ise tamamen sarıya
dönerek harika bir görüntü oluştururlar. Dallarını ve yapraklarının çok ince
olmasından dolayı aşağı sarkmıştır.
Bakımı ve yetiştiriciliği kolay bir bitkidir. Su
kenarlarında ve çimenliklerde kullanılır genelde. Suyu çok seven bir bitkidir.
Bu yüzden sulak yerlerde yetiştiriciliğinin yapılması daha iyi olacaktır. Ya da
sulamasını bolca yaparsanız istediğiniz bir yerde de yetiştiriciliğini
yapabilirsiniz. Bol güneş ve aydınlık yerleri seven bir bitkidir. Boyları çok
uzayabilir. Fidan dikiminden sonra düzenli olarak her yıl uç kısımları dikkatli
bir şekilde budanırsa büyüdüğü zaman çok güzel görünüm elde edebilirsiniz.
Toprak isteği bakımından diğer bitkilere göre ters bir
bitkidir. Killi ve kayalı toprakları sever. Toprağının geçirgen olmaması
gerekir. Dediğim gibi diğer bitkilere oranla biraz istekleri ters olan bir
bitkidir.
Su kıyısı için çok elverişli bir bitkidir. Derin, serin, nemli ve killi toprakları sever. Tuzlu ve sahil kenarındaki topraklarda rahatlıkla yetişebilmektedir. Dona karşı duyarlıdır.
Soğuk ve rutubetli yerlerde yetişebilmektedir. Budamaya yatkın bir ağaçtır. Yayvan bir kök
yapar.
Bitkinin üretimi oldukça basittir.Odun çelikleri kasım – şubat arasında alınmalıdır. Kök sürgünü ya da çelik
yöntemiyle kolaylıkla çoğaltılabilir. Hatta bahar ayında kırılan bir dalı ya da
budadığınız bir dalını alarak direk toprağa dikip bolca sularsanız köklendiğini
göreceksiniz. Bolca sulayın. Bitkinin dikiminden sonra güzel boylanabilmesi
için ilk zamanlar destek çubuğu ile dik durmasını sağlayın. Böylece daha
küçükken dallarının kırılmasını önleyebilirsiniz ve daha da büyümesine yardımcı
olabilirsiniz. Çok hızlı büyür ve çabuk gelişir. Donlara ve soğuklara karşı
dayanıklı bir bitki olmasından dolayı sık kullanılan bir bitkidir.
