Üzüm (grapes)

Türkiye, son derece eski ve köklü bir bağcılık kültürüne sahip bir bölge üzerindedir..Üzüm besin değeri yüksek bir meyve olup A, B, B2 ve C vitaminlerini içerir. Üzüm
sofralık tüketim dışında kurutmalık şaraplık, şıralık ve konservelik olarak da tüketilebildiğinden yılın her ayı tüke


tilebilmektedir. Son yıllarda üzüm yaprağı Ayrıca iyi bir ihraç ürünü olarakta gelir getirebil mektedir.

İklim İsteği

Asma günlük ısı ortalaması 10oC yi bulunca gelişmeye başlar ve sonbaharda ısı ortalaması bu derecenin altına düşünceye kadar gelişmesini sürdürür yani gelişme devresi oldukça uzun süren bir bitkidir. Her üzüm çeşidi meyveleri iyi bir şekilde
olgunlaştırmak için belirli bir ısı toplamına ihtiyaç gösterir. Bağ kurulacak bölgenin yıllık aktif sıcaklık toplamının en az 1600 oC derece olması gerekir. Rantabl bağcılık yapabilmek için, yıllık ortalama sıcaklık 9-21 oC ve sıcak aylar ortalaması 17-20 oC olmalıdır. Erken olgunlaşan çeşitlerde tam çiçeklenmeden olgunluğa kadar geçen sürede 1600-2000 oC, geç olgun laşanlarda ise 3000 oC ya da daha fazla sıcaklık toplamına ihtiyaç bulunur.


Asmanın kökleri derinlere gittiği için diğer bitkilere oranla daha az yağış alan yerlerde de yetişebilir. Yıllık yağışmiktarı yanında, yağışın dağılımı bağcılık bakımından çok önemlidir. Kış aylarında ve ilkbahar başlangıcındaki yağmurlar asma için çok faydalıdır. İlkbaharın son döneminde ve yaz başlangıcında devam eden yağışlar özellikle mantari hastalıkların artmasına sebep olduğundan bağcılıkta istenmeyen bir durumdur.
Bağcılıkta iklim faktörleri çok önemlidir.Eğer bir yerde ilkbahar donları omcalarınsürgün sürmesine denk gelirse yeşil aksam-1, -2 oC nin altındaki ısıdan zarar göreceğinden bağ hasara uğrar. Sonbaharda erken gelen donlar da odun kısmının iyi odunlaşma sına engel olarak genç omcaların kurumasına sebep olur.
Rüzgarların bağlara çok etkisi vardır.Diğer iklim faktörleri müsait olmak şartıyla rüzgarlardan korunmuş yerler bağcılığa daha uygundur.


Toprak İsteği

Asmanın kökleri derine gittiğinden yumuşak dokulu topraklardan hoşlanır.

Bağlar yazları kurak veya az yağışlı yerlerde en iyi geliştiğinden bağ toprağının derin ve
su tutma kapasitesinin yüksek olması istenir.Toprak yapısı köklerin gelişmesine müsait
olduktan sonra fakir topraklarda bile yetişir.Yerli asmalar kendi kökleri üzerinde yetişti
rildiğinde topraktaki kirece oldukça fazla tolerans gösterirler. Fakat, Amerikan asma
anacı kullanılması halinde, toprak seçimi önemlidir.
Bölgemizde, su geçirir olmak şartıyla killi topraklar çok verimli ve bağcılığa elverişli
topraklardır. Tınlı topraklar ise, kalite bağcılığı bakımından orta derecede, fakat
üretim bağcılığı için besin maddelerince zengin topraklardır.
Kalkerli topraklar şaraplık kırmızı üzüm çeşitlerinin sevdiği topraklardır. Ancak bazı Amerikan asma anaçları yetişmez. Humuslu toprakların bağcılık açısından önemi olmamasına rağmen iyi bir bağ toprağında % 5-10 humusun bulunması arzu edilir.

YETİŞTİRME TEKNİKLERİ

Çeşit seçimi

Bölge çeşitleriyle uyuşabilecek anaçların seçilmesine özellikle dikkat edilmelidir. Erkenci
çeşitler için Berlandieri X Riparia melezlerinden koker 5BB, 420 Ave 5C anaç olarak seçilebilir. Bu anaçlar yüksek oranda kireceve yeterli düzeyde de nematoda dayanıklıdırlar. Orta mevsimde ve özellikle geç dönemde olgunlaşan çeşitler için ise kirece dayanımı yüksek, nematodlara dayanımı yeterli ve kuvvetli gelişme özelliğine sahip Berlandieri X Rupestris melezlerinden 99 R,1103 P ve 140 Ruggeri anaçları, tuzluluk sorunu olan yerlerde
ise Solonis X Riparis melezi olan 1616 C anaç olarak seçilmesi uygundur.Çeşitlerin budanması, uyanması,
olgunluk zamanı v.s. farklılık gösterdiğinden böyle bağların bakımıhasadı ve üzümün değerlendirilmesi çok
zor olmaktadır. Bu nedenle bağa konulacak çeşit sayısı en az sayıda tutulmalı bir veya ikiyi geçmemesi tavsiye edilir.
2-Toprak HazırlığıÖncelikle Arazide varsa, büyük kayalarağaçlar ve çalılar temizlenir. Omcaları muntazam ve düzgün dikebilmek için tümsekler düzeltilir, çukurlar doldurularak toprak tesviyesi yapılır. Fazla su tutan yerlerde drenaj için önlemler alınır. Asmanın ekonomik ömrü bakım koşullarına göre değişmekle birlikte 40 yılın üzerindedir.
Bu nedenle ömrü bitinceye dek dikildiği yerde kalacağından, tesisinde çok titiz davranılmalıdır. İyi hazırlanmayan bir yere tesis edilen bağ iyi gelişemez,kısa ömürlü,verimsiz olur ve hastalıklara yakalanma riski artar.
Yeni tesis edilecek bağ, hiç işlenmemiş bir toprak üzerinde olacaksa alan iyi bir şekilde işlenmelidir. Eğer eski bir bağ alanı ise toprağı bir kaç yıl dinlendirilerek bol yeşil gübre ile gübrelenmelidir.Asmanın iyi bir şekilde gelişebilmesi ve köklerinin derine gitmesi, toprak içinde iyi gelişmesine bağlıdır, yani asmanın gelişimi toprak yapısı ile ilgilidir. Tınlı kumlu topraklarda kökler çok derine gidebilirken Sert yapı gösteren topraklarda köklerin derine gitmesi sınırlıdır. Bu tip toprakların krizma yapılmasi şarttır. Bilhassa yeni bağcılıkta krizma işine daha çok önem vermek lazımdır. Çünkü yeni bağcılıkta kullanılan Amerikan asma anaçlarının kökleriçok kuvvetli ve süratli büyüdüklerinden toprağın gevşek ve süzek olması lazımdır. Asmaların gelişmemesi ve bazı bağların zamanından önce kuruması, krizmanın yapılmaması veya yüzlek yapılmasından ileri gelmektedir.Krizma, bağ toprağının en az 40 cm derinlikte işlenmesidir. Bu işlem günümüzde krizma pullukları ileyapılmaktadır.Krizma pulluklarıbeygir gücü yüksek traktörlerle çekilir ve toprak 40-50 cm derinlikte işlenir.Krizmanın yapılma zamanı sonbahar mevsimidir. Krizma erken yapılmalı ve krizmanın bitimi ile asma fidanı dikimi arasında en az 6-8 haftalık bir zaman olmalıdır.

Dikim
Sonbaharda krizma yapılmış arazi ilkbaharda düzeltildikten sonra, hayvan veya makina gücü ile işlenebilecek aralık ve uzunlukta çukurlar açılır. İklimin daha sıcak olduğu bölgelerde güneş zararlarını azaltmak için sıralamanın doğu-batı yönünde yapılması, meyilli arazilerde dik olmasıgerekir. Denemeler yeni tesis edilecek bağlarda sıra üzerinin 1,5-2 m. sıra arasının 2,5-3 m. olması gerektiğini göstermiştir. İşaretlenmiş yerlere iki kürek derinliğinde, bir kürek genişliğinde çukur açılır. Çukur açmanın makina ile yapılması daha avantajlıdır. Çukurların dip kısmına yanmış çiftlik gübresiince toprakla karıştırılarak konmalıdır. Dikim için fidanda budama yapılır. Yan ve boğaz kökleri tamamiyle, dip kökler ise 10 cm üzerinden çepeçevre kesilir. Oluşmuş sürgünlerin en kuvvetlisi bırakılır. Budaması yapılan köklü çubuk veya aşılı köklü topraklı fidan, açılan çukurun tam ortasına gelecek şekilde konur, fidanın gövde kısmının en az 10-15 cm.i toprak üzerinde kalacak şekilde açılan çukurlara 10-15 cm kalınlığında toprak atıldıktan sonra fidan hava almayacak şekilde sıkıştırılmalıdır. Daha sonra can suyu verilir ve fidanın yerini belli etmek için yanına bir herek dikilmelidir. Dikim yapılırken kısır çeşitler (morfolojik
erdişi, fizyolojik dişi) saf olarak dikilmemelidir. Çünkü bu çeşitlerin polen tozlarının döllenme
yeteneği yoktur. Bunun için dikim planı sekiz omcaya bir babalık veya iki sıraya bir dölleyici
dikmek suretiyle yapılmalıdır fakat burada babalık olarak kullanılan çeşitlerin çiçek açma tarihleri
döllenecek çeşitle aynı tarihe denk gelecek şekilde seçilmesine dikkat edilmelidir.

Dikim şekilleri:

a. Kare dikim: İnsan gücü ile toprağı işlenen zayıf, toprağa dikilmiş ve kısa budama isteyen çeşitlerde uygulanır. Bu şekilde dikimlerde mesafe 1-2 m. dir.
b. Dikdörtgen dikim: Yüksek terbiye sistemleri ile kurulmuş bağlara verilen şekildir. Bu şekilde bağların işlenmesi hayvan veya makina gücü ile yapılır. Sıra üzeri dar, sıra araları ise geniş tutulur. Sıra üzerlerinin araları 1-2 m, sıra araları ise 2-3 m arasında değişir.
c. Üçgen dikim: Bu dikimde her üç kenar
birbirine eşittir. Altı omca birleştirilince bir heksagonal şekil oluşur zor bir dikim şeklidir. Daha çok küçük işletmelerde uygulanır.

GÜBRELEME ÖNERİLERİ

ALT BAŞLIKLAR

Çeşitleri
Bağcılık