GLAYÖL (Gladiolus sp.) ÇİÇEĞİ

"Glayöller en tanınmış soğanlı bitkilerdendir.Onları genellikle kesme çiçek olarak görürüz.Ama bir parça güneş gören toprağınız varsa bu gösterişli çiçeği kolaylıkla yetiştirebilirsiniz.Glayöllerin farklı cinsleri bulunur..Bildiğimiz büyük çiçekli melez olanlarından başka, yazın devamlı açan küçük çiçekli tabii bir türü daha vardır.

Glayöl bol güneş ve gübreli toprak sever.Yaz boyunca düzenli olarak sulanmalıdır.İklim aşırı soğuk değil ve yeri iyi drenajlı ise soğanlarını topraktan çıkarmaya gerek yoktur.Bulunduğu yerde sürekli yavrulayarak çoğalacaktır.

Soğanlar Mart ayından itibaren 15 gün aralıklarla kısım kısım dikilirse bahçe yaz boyu glayölsüz kalmaz. Bu şekilde 4-5 posta dikim yapılabilir.

DONA DAYANIKSIZ
DON OLAN BÖLGELERDE SOĞANLAR TOPRAKDAN ALINIP İLK BAHARDA YENİDEN DİKİLİR.DİĞER ILIMAN BÖLGELERDE SÖKMEYE GEREK YOKTUR.
Glayöl soğanları 6 hafta önce kazılmış ve iyi hazırlanmış toprağa 10.cm derinlik ve 10-15 cm. aralıklarla dikilir. Büyüyen bitkinin devrilmemesi için rüzgar almayan bir yer seçilmelidir. Gerekirse ince bir çubukla destek yapılır."

GLAYÖLDE SOĞAN YAPISI
Glayöl üretiminde bitki materyali olarak korm (soğanımsı gövde) kullanılır.Üretici dilinde bu kormlar “glayöl soğanı” olarak adlandırılır. Glayöl soğanı gerçek soğan (bulb) değil, gövdenin besin biriktirerek şişmesi sonucu oluşmuş bir yapıdır.
Glayöl kültürü çiçek soğanı üretimi ve çiçek üretimi olarak iki bölümde incelenebilir.Burada çiçek üretimi ele alınacaktır.

GLAYÖLDEKESMEÇİÇEKÜRETİMİ
Dikim materyali:Kesme çiçek yetiştiriciliğinde işe sağlıklı bir soğanla başlamak gerekir. Soğan hastalık etmenlerinde temiz olmalıdır. Kullanılan çeşidin kaç günde çiçeklenen çeşitlerden olduğunu bilinmelidir.

Erkenci çeşitler(60-70 günlük): Fienship,
White Fienship, Hunting Song, Peter Pars,
Nova Lux, Grock…
Orta Erkenciler (90 günlük): Spic-span,
Oscar, Jacksonville, Gold…
Geççiler (120 günlük): Sanconci,
Eurovision, Victor Borge, White Groddes…

    Belirtilen çeşitlerden ülkemiz ve bölge iklimine adapte olmuş çeşitlerin, adaptasyon çalışmaları ile uygunluğu tespit edilmiş olanları üretimde kullanılmalıdır. Çiçek yetiştiriciliğinde soğanın büyüklüğü önemli bir konudur. Kaliteli bir yetiştiricilikte orta iriliktesoğanlar tercih edilmelidir. Çevre uzunluğu 4-6 cm den küçük olan soğanlar çiçek üretiminde kullanılmazlar. Ancak bir mevsim daha büyütülerek kullanılırlar. Kesme çiçek için en uygun soğan boyu 6-8, 8-10, 10-12 cm çevre uzunluğunasahip soğanlardır. Aynı soğanlar 2-3 yıldan
fazla kullanılmamalıdır.

 Soğanları-korm dikime hazırlamak için soğukta depolanmışlarsa, ılık ve nemli bir yerde 10-15 gün tutularak kök yerlerinin ve üzerindeki gözlerin kabarıp şişmesi sağlanır. Dikim öncesi soğanlar %0.4 benomyl,
%1 captan karışımı ile 30-40 dk. bekletilerek dikilmelidirler. Soğanların uzun süre bekletilmesi gerekiyorsa 4-6 ˚C uygundur. Dinlenmiş soğanlar 20-23˚C oda sıcaklığında bekletilir. Kökler kabarmaya başladığında ilaçlanarak dikilirler.

TOPRAK İSTEĞİ
Glayöl toprak bakımında seçici değildir. İyi hazırlanmış her tip toprakta yetişir. İyi bir toprak işleme önemlidir. Toprak PH 6-7 olmalıdır.

İKLİM İSTEKLERİ
Işık ve sıcaklık yetiştiricilik açısından önemli faktörlerdir. Glayöl en iyi bol güneş altında gelişeceğinden, sera şartları ve dikim mesafeleri buna göre ayarlanmalıdır.10˚C-25˚C arası sıcaklıklar, Glayölün gelişmesi için en uygun sıcaklıklardır. Kış aylarında serada yüksek sıcaklık ve az ışıklanma kalitesiz çiçeklere sebep olabilmektedir.

GÜBRELEME
Toprak besin maddece zenginse dikim öncesi gübreleme gerekmez. Çiftlik gübresi verilmesi gerekiyorsa, gübrelemenin sonbaharda yapılması veya bir önceki üründe kullanılması tavsiye edilir. Toprak analizi ile uygulanacak gübreleme programı her zaman tavsiye edilen en iyi şekildir. Temel gübre yapılmamışsa, 3. 4. yaprak çıkışlarından sonra birkaç defa 5-10-10 veya 4-8-12 kompoze gübreler verilebilir (m2ye
50-60 gr). tercihen azotun nitrat formu 2-3 kez verilebilir.
Glayöl tuza karşı duyarlı bir bitkidir. 1 metre genişlikte uzun tavalara (5-10 m), 12-15 cm aralıkla 6-7 soğan dikilir. Sıra üzeri 25-30 cm olabilir. Dikim derinliği iri soğanlarda 12-15 cm, orta soğanlarda 7-10
cm olabilmektedir. Bu şekilde dönüme yaklaşık olarak 20.000-25.000 soğan dikilebilir. Dikim sonrası bolca su verilir.

SULAMA
Dikimden sonra düzenli sulama önemlidir.Salma veya yağmurlama sulama yapılabilir.Aşırı nemli bölgelerde ve mevsimlerde yağmurlama sulama botrytis zararına yol açabilir. Fakat kuru yazaylarında yağmurlama sulama yaprak uçları tomurcukların yanmasını engellemek için yararlı bir sulama şeklidir.


HASAT
Gladiol çiçeği 6-7 yapraktan sonra başak göstererek uzar. Başak belli bir uzunluğa ulaşınca en alt andillerden çiçek rengi görülmeye başlar. En alt kandiller renk göstermeye başladığında çiçek kesim zamanı gelmiş demektir. Toprak seviyesinden 10-15 cm üstten, 1-2 yaprak bırakarak keskin bir bıçakla kesilir. Kesilen
çiçekler boylanarak, 10’ arlı demetler şeklinde çiçek kutularına destelenirler.Kutularda demetler üzerine
biraz su serpilerek serinletilir. Çiçek kutuları depoda bekletilecekse dik konumda tutulur. 1-2 gün bekleme sırasında çiçek boylarında 3-7 cm’ lik bir uzama olur. Yatık konumda çiçeklerde geotropizma hareketi nedeniyle uçlarından kıvrılmalar olmaktadır

HASTALIK VE ZARARLILARI
Glayölde soğan, sap, yaprak ve çiçekte etkili hastalık ve zararlılar söz konusudur. Bunları önlemede Temiz bir toprak, 5 yıllık bir münavebe, dikim materyallerine yapılacak uygulamalar (sıcak su, ilaçlamalar) yapılabilmektedir. Hastalıklarda koruyucu ilaçlamalar önem taşımaktadır Hastalıklar Kuru çürüklük, Fusarium çürüklüğü, Botrytis çürüklüğü-kurşuni küf, Uyuz ve yumru çürüklüğü Zararlılalar Thrips, Afitler, Yeşil kurt, Mısırdelen, Kök ur nematotları

TOHUM