Ateş dikeni (Pyracantha cocinea)

    Tür:Çalı formu

Ateş dikeni (Pyracantha), gülgiller familyasına ait, yaz kış yeşil kalan çalılardandır. Meyveleri halk arasında "Köpek Elması" " Tavşan Elması" "Kuş  Elması" olarak da bilinir.
    3 metreye kadar boylanabilir. İnce uzun ve oval yaprakları vardır. Salkım şeklinde sarımtrak ve beyaz çiçekler açar. Dikenli bir çalıdır. Koyu kırmızı, kırmızı turuncu ve sarı renkli, üzüm salkımı şeklinde meyveleri olur. Meyveleri tatlıdır. İnsan sağlığına, özellikle de yüksek tansiyona olumlu etkisi vardır. Ilıman yerleri sever. Bol ışığa, az suya ihtiyaç duyar. Üzerinde geliştiği toprakta çok besin öğesi aramaz. Bahçelere tek başına ya da gruplar halinde dikilebilir. Ayrıca çit oluşturmak için de kullanılır.
    Ateş dikeni (Pyracantha coccinea) bitkisi herdem yeşil olup, Ankara iklimine uyumlu bir bitkidir. İlkbaharda salkım şeklinde sarımtrak ve beyaz renkli çiçek açarlar. Daha sonra türlerine göre koyu kırmızı, kırmızı, turuncu ve sarı renkli üzüm salkımı şeklinde meyve yaparlar. Çevre düzenleme çalışmalarında tek tek veya ikili-üçlü gruplar şeklinde kullanılabilirler.
   En önemli özellikleri soğuğa ve kuraklığa dayanıklıdırlar. Bu nedenle kışın dahi üzerindeki meyveler dökülmeyerek dekoratif bir görüntü oluştururlar ve doğada yaşayan birçok canlı türleri için besin kaynağıdır. Aynı zamanda ateş dikenlerinin meyvelerini yiyen kuşlar, ateş dikeninin meyvelerini yemeye gelen ve bitkilere zarar veren böcekleri de yiyerek kimyasal mücadeleye gerek kalmadan biyolojik yöntemlerle doğaya katkıda bulunurlar.
   Ateş dikenleri dekoratif olmalarının yanısıra dikenli bir bitki olması özelliği ile de canlı çit görevi görürler. Ateş dikenleri büyük orman sahalarında ormana estetik bir görünüm vermekle beraber orman yangınlarında geç tutuştukları için yangının yayılmasına engelleyici rol oynarlar.
   Ateş dikenleri çelik ve tohumla üretilmektedir. Ancak tohumla üretimde tohumların çimlenme yüzdesi düşük olduğu için çelikle üretim tercih edilmektedir. Aynı zamanda tohumla üretimin başka bir dezavantajı da meyve kalitesi düşük olur ve çelikle üretime göre geç meyve verirler. Çelikle üretimde ise kışın alınan çelikler sonbaharda fidan olarak dikilebilirler ve meyve vermeye başlarlar.
    Genelde hepsi ilkbaharda beyaz, küçük küçük çiçek açar. Çiçeklerin kokusu pek hoş değildir. Bu dönemde açan Spria çalısına benzer. Yaz sonunda çiçekler boncuklara dönüşür. Öbek öbek sarı, turuncu, kırmızı boncukların dışında özel bir tür olan, yakın zamanlarda laboratuvarlarda üretilmiş alacalı yapraklı türü de vardır.
    Tavşan elması aşırı killi, kireçli, kuru, rutubetli (suyu süzülen) tüm topraklarda gelişir. Özellikle aşırı güneş, kuraklık ister ama gölgede de boncuk üretebilir. İlkbaharda ve yaz ortasında potasyumca zengin gübre vermek gerekir. Kar yağışına da dayanır. Bitki çoğunlukla daimi yeşildir. Sarı boncuklu olanı yaprağını döker. Serbest bırakıldığında 5 metre kadar yükselebilir. Beş senede 2 metreye, 20 senede 5 metreye yayılmış dev çalı şeklini alabilir.
   Tavşan elması İngiltere’de duvar önlerinde binanın koruyucusu gibi yetiştiriliyor. Doğu ya da güney cephesine bakan bu tip duvarlar gerdirilmiş teller ya da monte edilmiş kafeslere bu bitkiden sardırabilirsiniz. Tellerin arasının 30 santim olmasına dikkat edin.
    Aynı yöntemi mor salkım ya da manolya ağacı için de kullanabilirsiniz. Bu tip duvar bitkileri ilkbaharda ve yazın gerektikçe budanmalıdır. Bahçenizde dikenli yapısından dolayı duvarsı çit de yapabilirsiniz. Çok sert odunlu (siyah) dikenli, binlerce boncuklu görüntüsü 2 metrelik çitte çok güzel olur. Bu tip çiti eylül ayında budayın.
    Karasinek hastalığına karşı dikkatli olun. Bitkiyi sık sık kontrol edin. Yapraklar kararmış, buruşmuşsa malathion, pyrethrum ya da özellikle pirimicarb ile ilaçlayın.